ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΙΑΜΒΙΚΟ ΚΑΝΟΝΑ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ

ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΙΑΜΒΙΚΟ ΚΑΝΟΝΑ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ

Του θεολόγου κ. Ανδρέα Κυριακού

======

Τη μέρα των Χριστουγέννων, κατά τον Ορθρο, λόγω του μεγέθους της εορτής, ψάλλονται δύο Κανόνες, αντί για ένα που είναι το σύνηθες. Ο ένας Κανόνας είναι αυτός που έχει σαν Ειρμό του στην α΄ ωδή το γνωστό: “Χριστός γεννάται, δοξάσατε...”, που ψάλλεται κατά τον Ορθρο από τις 21 Νοεμβρίου. 

Ομως, ανήμερα των Χριστουγέννων, ψάλλεται ακόμα ένας Κανόνας, ο λεγόμενος ιαμβικός Κανόνας των Χριστουγέννων. Από το ωραιότατο αυτό κείμενο, που έγραψε ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός, θα παρουσιάσουμε μόνο τον Ειρμό της α΄ ωδής και στη συνέχεια θα αποπειραθούμε να τον προσεγγίσουμε θεολογικά. 

Ας δούμε πρώτα το κείμενο του: 

“Εσωσε λαόν θαυματουργών Δεσπότης, 

υγρόν θαλάσσης κύμα χερσώσας πάλαι. 

Εκών δε τεχθείς εκ Κόρης, 

τρίβον βατήν Πόλου τίθησιν ημίν, 

ον κατ’ ουσίαν ίσον τε Πατρί 

και βροτοίς δοξάζομεν”. 

Οπως είπαμε δεν θα σταθούμε στην ανυπέρβλητη μελωδία του Κανόνος αυτού αλλά θα προσπαθήσουμε να προβούμε σε ανάλυσή του, το κατά δύναμιν. 

Πρώτα μας μεταφέρει στη διάβαση της Ερυθράς θάλασσας από τους Εβραίους όταν τους καταδίωκε ο Φαραώ. Τότε τους έσωσε ο Δεσπότης, δηλαδή ο Χριστός, με το γνωστό θαύμα μέσω του προφήτη Μωυση. 

Ομως ο Θεός της Παλαιάς Διαθήκης, δηλαδή ο Χριστός, ο Υιός του Θεού, αφού γεννήθηκε ως άνθρωπος από την Θεοτόκο έκανε βατήν την τρίβο, δηλαδή το δρόμο, πρός τον Ουρανό. Αυτό τον Υιόν του Θεού, ο οποίος έχει την ίδια θεική φύση με τον Θεό Πατέρα, αλλά έχει και την ίδια ανθρώπινη φύση με τους βροτούς -δηλαδή εμάς τους ανθρώπους- τον δοξάζομε. 

Πώς τον δοξάζουμε; Σαν Θεάνθρωπο. 

Πραγματικα με λίγους στίχους ο Αγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός μας βοηθά να προσεγγίσουμε το μέγα μυστήριο των Γενεθλίων του Χριστού. Δεν έχουμε ενώπιόν μας μια ιστορία για παιδάκια, όπου υπάρχουν ένας άντρας, μια γυναίκα, ένα νεογέννητο παιδάκι λίγα άχυρα και κάποια ζώα. Εχουμε ενώπιον, μας το συγκλονιστικό μυστήριο της του Χριστού ενανθρωπήσεως κατα το οποίο ο παντοδύναμος Θεός γίνεται ένα αδύναμο κι απροστάτευτο βρέφος, σε μια σπηλιά, μέσα σε παχνί όπου τρώνε τα ζώα, για να μας λυτρώσει από την αμαρτία, το διάβολο και το θάνατο.