ΣΧΟΛΙΟ ΣΤΗΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΤΟΥ ΣΕΒ. ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΨΑΛΤΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ

ΣΧΟΛΙΟ ΣΤΗΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΤΟΥ ΣΕΒ. ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΨΑΛΤΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ

Του Παναγιώτη Τελεβάντου

=====

Αναφέρει ο Σεβ. Γόρτυνος Ιερεμίας:

“Οἱ κύριοι βαθμοί τῶν κληρικῶν εἶναι ὁ Ἐπίσκοπος, ὁ Πρεσβύτερος καί ὁ Διάκονος. Οἱ «λοιποί» κληρικοί ποιοί εἶναι; Εἶναι οἱ Ὑποδιάκονοι, οἱ Ψάλτες καί οἱ Ἀναγνῶστες. Καί αὐτοί, γιά νά διακονήσουν στό ἔργο πού κάνουν, χειροτονοῦνται ἀπό τόν Ἐπίσκοπο. Ἔτσι λέγει ὁ Κανόνας.

Τό πρῶτο πού ἔχω νά πῶ ἀπό αὐτό πού μᾶς λέγει ὁ Κανόνας εἶναι ὅτι οἱ Ψάλτες καί οἱ Ἀναγνῶστες, πού διαβάζουν τά ἱερά ἀναγνώσματα στήν Ἐκκλησία, εἶναι καί αὐτοί κληρικοί καί ἔτσι πρέπει νά τούς βλέπετε. Νά τούς βλέπετε μέ σεβασμό καί ἱεροπρέπεια, γιατί εἶναι ἱερή ἡ θέση πού ἔχουν καί εἶναι ἱερό καί ἅγιο τό διακόνημα πού κάνουν. Οἱ Ἱεροψάλτες εἶναι ἀντιπρόσωποι τοῦ λαοῦ, ὅταν τελεῖται ἡ θεία λατρεία στόν ἱερό Ναό.

Πρέπει καί οἱ ἴδιοι οἱ Ἱεροψάλτες νά νοήσουν τό ἱερό τους ἔργο, νά νοήσουν, δηλαδή, ὅτι εἶναι κατώτεροι κληρικοί, καί νά τιμοῦν λοιπόν τήν ἱερή τους θέση μέ τήν ἱεροπρεπῆ τους συμπεριφορά. Οἱ ἴδιοι οἱ Ἱεροψάλτες στόν Χερουβικό ὕμνο λέγουν: «Οἱ τά Χερουβίμ μυστικῶς εἰκονίζοντες». Ὅτι δηλαδή αὐτοί πού ψάλλουν αὐτόν τόν ὕμνον, οἱ «προσάδοντες τῇ ζωοποιῷ Τριάδι τόν Τρισάγιον Ὕμνον», εἰκονίζουν τά Χερουβίμ, πού κάνουν τό ἴδιο στόν οὐρανό. Καί ὅπως οἱ ἄγγελοι τοῦ οὐρανοῦ, οἱ ἀναμάρτητοι, μέ φόβο καί πολλή κατάνυξη ὑμνοῦν τόν Κύριο Σαβαώθ ἔτσι μέ εὐλαβῆ καί σεμνή στάση οἱ Ἱεροψάλτες πρέπει νά ψάλλουν τόν Κύριο στήν θεία Λατρεία.

Οἱ κατώτεροι Κληρικοί, οἱ Ἱεροψάλτες καί ἀναγνῶστες, γιά νά ἀσκοῦν τήν ἱερή τους διακονία πρέπει νά ἔχουν χειροτονία τοῦ Ἐπισκόπου. Χωρίς νά γίνει αὐτό δέν ἐπιτρέπεται νά ψάλλουν, γιατί τό ἀπαγορεύει ὁ 33ος Κανόνας τῆς ΣΤ Οἰκουμενικῆς Συνόδου. Ἀλλά καί κατά τόν Κανόνα πού ἑρμηνεύουμε, οἱ Ἱεροψάλτες ὑπάγονται στούς «λοιπούς κληρικούς» καί ἄρα πρέπει νά ἔχουν καί αὐτοί χειροτονία ἀπό τόν Ἐπίσκοπο. Νά «σφραγίζονται» πρῶτα ἀπό τόν Ἐπίσκοπο στήν κεφαλή μέ τό σημεῖο τοῦ Τιμίου Σταυροῦ καί ἔπειτα νά «χειροθετοῦνται». Ἡ χειροτονία εἶναι κυρίως γιά τόν Ἐπίσκοπο, τόν Πρεσβύτερο καί τόν Διάκονο, καί γίνεται ἐντός τοῦ ἱεροῦ Βήματος, ἐνώπιον τοῦ Ἁγίου Θυσιαστηρίου. Ἡ εὐλογία τοῦ Ἱεροψάλτου καί τοῦ Ἀναγνώστου γίνεται ἐκτός τοῦ Ἱεροῦ Βήματος καί λέγεται «χειροθεσία».

Οπως έχω αναφέρει και στο παρελθόν είναι αμφίβολο αν υπάρχει σε ολόκληρη την Ορθοδοξία αρχιερέας ο οποίος να κατηχεί τον κλήρο και το λαό της επαρχίας του τόσο συστηματικά και προπαντός τόσο ορθόδοξα όσο ο ευλαβής και ταπεινός και λίαν πεπαιδευμένος επίσκοπος Γόρτυνος Ιερεμίας. Αδιάβλητος και σεμνός ιεράρχης, με φόβο Θεού και με ορθόδοξη ομολογία πίστεως.

Από το σπουδαίο αυτό άρθρο του Σεβασμιότατου εξάγονται τα ακόλουθα συμπεράσματα:

1.) Οι κατώτεροι κληρικοί (Ψάλτες και Αναγνώστες) πρέπει να χειροθετούνται. Πρέπει να έχουν συναίσθηση ότι ανήκουν στην τάξη του κατώτερου κλήρου και να συμπεριφέρονται ανάλογα. Φορούν ράσα, ψάλλουν ταπεινά και με κατάνυξη και έχουν συναίσθηση του έργου που επιτελούν αφού εκπροσωπούν τους πιστούς στη Θεία Λειτουργία. Ετσι πρέπει να τους βλέπει και το πλήρωμα της Εκκλησίας.

Ακουέτωσαν ταύτα όσοι δεν κατανοούν την κατ’ επανάληψη αναφορά μου στην ανάγκη οι ψάλτες να ρασοφορούν και να ψάλλουν με κατάνυξη και με εκκλησιαστικό ήθος και όχι να κραυγάζουν την ώρα της Θείας Λατρείας και να κάνουν επίδειξη των φωνητικών τους ικανοτήτων με λαρυγγισμούς και με τεριρέμ και νανινά, λες και βρίσκονται σε αίθουσα που δίνεται ρεσιτάλ Βυζαντινής μουσικής.

2.) Ολοι οι Κανόνες μιλούν για ψάλτες και Αναγνώστες. Οχι για ψάλτριες. Επομένως απαγορεύεται ρητά η ψαλμωδία ή η ανάγνωση των Καθισμάτων ή των Αναγνωσμάτων από γυναίκες, οι οποίες δεν πρέπει να πλησιάζουν το αναλόγιο εκτός και αν είναι μοναχές στο μοναστήρι τους ή σε έκτακτες περιπτώσεις αν δεν υπάρχει άνδρας ψάλτης.

Ακουέτωσαν ταύτα όσες γυναίκες στην Αρχιεπισκοπή Αμερικής εκτοπίζουν τους ψάλτες για να ψάλλουν οι ίδιες και όσοι ιερείς και αρχιερείς τις ενθαρρύνουν να το κάνουν, ενώ παράλληλα έχει γεμίσει ο τόπος με τις αντορθόδοξες φραγκοχορωδίες. 

Ακουέτω ταύτα και ο Σεβ. Λεμεσού, ο οποίος αντικαθιστά τους κανονικούς ψάλτες με χορωδία γυναικών με τη συνδρομή της αντιεπιστημονικής και αντορθόδοξης γνωμοδότησης του γνωστού ΚΑΙΡΟΣκόπου Καθηγητή κ. Θεόδωρου Γιάγκου.