Ο ΑΓΙΟΣ ΚΥΡΙΛΛΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΟΣΩΜΑΤΙΚH ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

Ο ΑΓΙΟΣ ΚΥΡΙΛΛΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΟΣΩΜΑΤΙΚH ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

Του Θεολόγου κ. Ανδρέα Κυριακού

===========

Χωρίς αμφιβολία κατά τον 5ο αι. δεν υπήρξε μεγαλύτερος θεολόγος της Εκκλησίας από τόν Αγιο Κύριλλο Αλέξανδρείας (νοουμένου ότι ο ιερός Χρυσόστομος έδρασε κυρίως κατά τον 4ο αι.).

Υπήρξε ο πρωταγωνιστης και η αιχμή του δόρατος της Εκκλησίας στη συγκρουσή της με την αίρεση του νεστοριανισμού και κυριάρχησε κατά την Γ΄ Οικουμενική Σύνοδο που συνήλθε στην Εφεσο στα 431. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει συνάμα ότι οι Πατέρες της Δ΄Οικουμενικής Συνόδου (Χαλκηδόνα 451) στη θεολογία του στηρίχθηκαν για να πολεμήσουν την αίρεση του Μονοφυσιτισμού.

Σκοπός του Αγίου ήταν να πολεμήσει την αίρεση του νεστοριανισμού, που αρνιόταν τον όρο Θεοτόκος για το πρόσωπο της Παναγίας με τη βλάσφημη φράση: “Μαρία γάρ άνθρωπος ην υπό ανθρώπου δε Θεόν τεχθήναι αδύνατον”.

Από τα συγγράμματά του μπορούμε να αντλήσουμε πληροφορίες για το θέμα μας, που δεν είναι άλλο από τη σχέση ψυχής και σώματος και ειδικότερα την ένωση ψυχης και σώματος. Με τα όπλα που μας προσφέρουν οι Αγιοι Πατέρες μπορούμε να συντρίψουμε “ως σκεύη κεραμέως” τις έωλες και συνάμα αντιχριστιανικές μα κι απάνθρωπες θέσεις του μ. μοναχού Ιωσήφ Βατοπαιδινού.

Οι διαψεύσεις των επιγόνων του γκρεμμίζονται σαν χάρτινοι πύργοι από τη μαρτυρία του Χρ. Βρουλλίδη και των άλλων δύο αυτοπτων κι αυτηκόων μαρτύρων, την υπάρχουσα μαγνητοταινία και τη φωτογραφία των τριών με τον μ. μοναχό Ιωσηφ Βατοπαιδινό. Καλά, δεν γνωρίζουν ότι “Επί στόματος δύο μαρτύρων ή τριών σταθή παν ρήμα” (Ματθ.ιη΄ 16);

Ας ακούσουμε όμως τη φωνή του φωστήρος της Εκκλησίας επί του θέματος. Αναφερόμενος στό Χριστό στην “Προς Θεοδώρητον αντίρρησιν” λέει τα πιο κάτω: “αλλ’ αυτόν ως έφην τον Υιόν του Θεού τον μονογενή, γεγονότα κατ’ αλήθειαν εν προσλήψει της ενωθεισης αυτώ σαρκός,ψυχχήν εχούσης την λογικήν, ανθρωπον γενέσθαι μετά του μείναι και Θεόν” (PG 76,401 AB).

Τι μας λέει ο Αγιος; Στην περίπτωση του Χριστού έχουμε ένωση σαρκός (σώματος) και ψυχής λογικής κατά την ενανθρώπηση (άνθρωπον γενέσθαι). Οσο κι αν ψάξουμε δεν θα εντοπίσουμε στο πιο πάνω απόσπασμα μεσοδιάστημα 3 μηνών κατά το οποίο το σώμα του Χριστού ως εμβρύου  ήταν χωρίς ψυχήν.

Συνεχίζουμε με την παράθεση άλλου χωρίου, αυτή τη φορά από την Επιστολή του προς Ευλόγιον: “ει τοίνυν λέγωμεν ένωσιν ομολογούμεν ότι σαρκός εμψυχωμένης νοερώς και Λόγου” (PG 77,225 C). Με απλά λόγια η ένωση των δύο φύσεων έγινε μεταξύ της ανθρώπινης που αποτελείται από σώμα και ψυχή (σαρκός εμψυχωμένης) και του Λόγου του Θεού. Δεν χρειάζεται να προσκομίσουμε επιχειρήματα για να πείσουμε τον αναγνώστη. Το κείμενο του θεοφώτιστου Πατρός είναι αρκούντως  κατατοπιστικό. Αν ψάχνουμε για σώμα ΧΩΡΙΣ ψυχή εις μάτην κοπιώμεν.

Αλλο κείμενο που μας φωτίζει το υπό εξέτασιν θέμα είναι ένα απόσπασμα των “Διαλλαγών”. Το παραθέτουμε: “Κατά ταύτην την της ασυγχύτου ενώσεως έννοιαν ομολογουμεν την αγίαν Παρθένον Θεοτόκον διά το τον Θεόν Λόγον σαρκωθήναι και ενανθρωπήσαι και εξ αυτης της συλλήψεως ενώσαι εαυτώ τον εξ αυτής ληφθέντα ναόν” (PG 77,172 και 176-177). Αυτό κι αν είναι ράπισμα. Αυτό κι αν είναι κτύπημα οστεοκλαστικό. Θυμίζει το ράπισμα που κατάφερε ο Αγιος Νικόλαος Μύρων ο θαυματουργός στον υβριστή του Κυρίου Αρειο. Ποιο είναι το κλειδί της ερμηνείας του πατερικού αυτου χωρίου; Μα το “εξ αυτής της συλλήψεως”.

Είναι πασιφανές ότι ο έχων ώτα ακούειν αντιλαμβάνεται ότι ο Θεός Λόγος ενώθηκε κατά τη Συλληψη, τουτέστιν κατά τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, με την ανθρώπινη φύση “τον εξ αυτής ληφθέντα ναόν”. Πρέπει να είναι κανείς τυφλός τε τ’ ώτα, τον τε νουν, τοις όμμασι για να μη διακρίνει τον κρυστάλλινης διαύγειας λόγο του ιερού Πατρός.

Στην ερμηνεία του στο κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον ο Αγιος, εξηγώντας τον ιωάννειο όρο “σάρξ” αναφέρει επί λέξει: “Διά δε της σαρκός ολοκλήρως τον άνθρωπον ονομάζομεν τον εκ ψυχής και σώματος” (PG 73,1012 Α). Επιμένοντας ο αρχιεπίσκοπος Αλεξανδρείας στην πλήρη διασάφηση των όρων πάλιν επανέρχεται, σε άλλο του έργο, στον ιωάννειο όρο “σάρξ” λέγοντας: “Σαρξ γαρ ο Λόγος εγένετο, κατά τον Αγιον ευαγγελιστήν, ουκ εις σάρκα μεταβεβλημένος, ου γαρ τούτο φησίν, αντί του άνθρωπος ολοκλήρως ειπείν την σάρκα ονόμασεν” (PG 77,659 Β).

Αρα ο υπερασπιστής της αληθείας Κύριλλος, ο βαθύς γνώστης της Γραφής κι ερμηνευτής Παλαιάς τε  και Καινής (αναφέρουμε ενδεικτικά τα Γλαφυρά εις την Γένεσιν και την ερμηνείαν του κατά Ιωάννην ευαγγελίου) το πνευματοκίνητο στόμα της Γ΄ Οικουμενικής Συνόδου μας βοηθά τα μέγιστα. Γι’ αυτό πήραμε από το έργο του μόνο πέντε αποσπάσματα. Ο Δαβίδ κατόρθωσε να εξοντώσει το φλύαρο Γολιάθ αφού “εξελέξατο εαυτώ πέντε λίθους λείους εκ του χειμάρρου” (Α΄Βασ. ιζ΄40). Τηρουμένων των αναλογιών πέντε επιχειρήματα από τον πνευματικό χείμαρρο που φέρει το όνομα Κύριλλος Αλεξανδρείας αρκούν για να πληγεί ανεπανόρθωτα  ο ανθρωποκτόνος δαίμονας που διψά για αίμα αθώων, μικρών, ανυπεράσπιστων  εμβρύων, από τριών μηνών “και κατωτέρω”.