Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΚΥΘΗΡΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΝΟΔΟ ΤΗΣ ΙΕΡΑΡΧΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΚΗ ΑΥΤΟΚΕΦΑΛΙΑ

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΚΥΘΗΡΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΝΟΔΟ ΤΗΣ ΙΕΡΑΡΧΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΚΗ ΑΥΤΟΚΕΦΑΛΙΑ

Του Σεβ. Μητροπολίτη Κυθήρων κ. Σεραφείμ

=====

Ἔρχομαι εἰς τήν ἀπόφασιν, τήν «ἱστορικήν ἀπόφασιν» τῆς Ἐκτάκτου Συγκλήσεως τῆς Ἱεραρχίας (12 Ὀκτωβρίου 2019), ὅπως τήν ἐχαρακτήρισε ὁ Παναγ. Οἰκουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαῖος.

Ὡς γνωστόν, ἐκτάκτως καί ἐσπευσμένως, μίαν ἡμέραν μετά τήν λῆξιν τῶν Συνεδριῶν τῆς Τακτικῆς κατά μῆνα Ὀκτώβριον Συνόδου τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ἔλαβε χώραν ἡ Ἔκτακτη αὐτή Σύγκλησις τῆς Ἱεραρχίας μας.

Μοναδικός εἰσηγητής ἦταν ὁ Μακ. Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος κ.Ἱερώνυμος μέ θέμα: «Αὐτοκεφαλία Ἐκκλησίας Οὐκρανίας».

Ὁ Μακαριώτατος, ἀφοῦ ἀναφέρθηκε στό ὅτι ἡ παρελθοῦσα Διαρκής Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας μας «ἠσχολήθη ἐντατικῶς» μέ τό θέμα τῆς «Αὐτοκεφαλίας» τῆς Ἐκκλησίας τῆς Οὐκρανίας καί ἐμνημόνευσε συγκεκριμένες Συνεδριάσεις Αὐτῆς γιά τό Οὐκρανικό ζήτημα, ἐνημέρωσε τό Σῶμα τῆς Ἱεραρχίας μας διά τό ὅτι ἡ Δ.Ι.Σ. ὅλο τό σχετικό ὑλικό τό παρέπεμψε στίς δύο Συνοδικές Ἐπιτροπές, τήν ἐπί τῶν Δογματικῶν καί Νομοκανονικῶν καί τήν ἐπί τῶν Διορθοδόξων καί Διαχριστιανικῶν, ὥστε ἀπό κοινοῦ νά εἰσηγηθοῦν δεόντως πρός τήν Ἱεράν Σύνοδον.

Κοινό πόρισμα τῶν δύο αὐτῶν Συνοδικῶν Ἐπιτροπῶν καί τό Εἰσηγητικό σημείωμα ὑπεβλήθησαν στήν Ἀρχιγραμματεία τῆς Ἱερᾶς Συνόδου στίς 13 Αὐγούστου ἐ.ἔ. καί ἀνεγνώσθησαν κατά τήν διάρκεια τῆς τελευταίας συνεδριάσεως τῆς παρελθούσης Δ.Ι.Σ. στίς 28 Αὐγούστου ἐ.ἔ.

Ὁ Μακαριώτατος στήν Εἰσήγησί του ἐπικαλέσθηκε ἀπό τό κοινό πόρισμα τῶν δύο Ἐπιτροπῶν πέντε καίρια σημεῖα «ἐξ ἐπόψεως νομοκανονικῆς» περιέχοντα «βασικές θέσεις». Τό κοινόν πόρισμα κατέληγε ὡς ἑξῆς: «Κατόπιν τῶν ἀνωτέρω θεωρήσαντες τό θέμα τῆς αὐτοκεφαλίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Οὐκρανίας ἐξ ἐπόψεως κανονικῆς, οὐ μήν ἀλλά καί νομικῆς, εὐσεβάστως εἰσηγούμεθα ὅτι οὐδέν τό κωλῦον τήν ἀναγνώρισιν τοῦ αὐτοκεφάλου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Οὐκρανίας καί τήν ἀπόλυτον ἐναρμόνισιν καί συμπόρευσιν τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος μετά τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου».

Στή συνέχεια ὁ Μακαριώτατος, ἀφοῦ ἀνέγνωσε τήν ἀναγραφεῖσα στό Δελτίον Τύπου τῆς 29ης Αὐγούστου ἐ.ἔ. ἀπόφασι τῆς Δ.Ι.Σ. καί ἀφοῦ ἔκαμε λόγο γιά τήν ἀναγκαιότητα «τῆς εἰσαγωγῆς τοῦ κανονικοῦ θεσμοῦ τῆς Αὐτοκεφαλίας ὑπό τῆς Α’ Οἰκουμ. Συνόδου (325) εἰς ὅλας τάς ρωμαϊκάς ἐπαρχίας τοῦ ἑλληνορωμαϊκοῦ κόσμου» ἐχαρακτήρισε «ὡς ἰδιαιτέρως ἐπωφελῆ διά τήν Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν τήν Αὐτοκεφαλίαν τῆς Ἐκκλησίας τῆς Οὐκρανίας, θά ἀποδειχθῆ δέ καί πολύτιμος διά τήν ἐνίσχυσιν τῶν σχέσεων τῶν δύο ἀδελφῶν αὐτοκεφάλων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, τῆς Μεγάλης Ρωσσίας καί τῆς Οὐκρανίας» καί κατέληξε: «Ὑπό τό πνεῦμα αὐτό, εἰσηγοῦμαι τήν ἀναγνώρισιν ὑπό τῆς ἡμετέρας Ἐκκλησίας Αὐτοκεφαλίας τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τῆς ἀνεξαρτήτου Δημοκρατίας τῆς Οὐκρανίας».

Μετά τήν Εἰσήγησιν αὐτήν τοῦ Μακαριωτάτου Προέδρου ἔλαβον τόν λόγον 33 Σεβ. Σύνεδροι. Προηγήθησαν οἱ δύο πολιοί καί πολυσέβαστοι Μητροπολῖται Καρυστίας κ. Σεραφείμ καί Ἠλείας κ. Γερμανός, οἱ ὁποῖοι ὡμίλησαν μέ πολλήν σοφίαν καί σύνεσιν ἐπί τοῦ φλέγοντος τούτου ζητήματος, ἀναγνωρίσαντες μέν ὅτι ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης ἔχει τό κανονικό δικαίωμα τῆς χορηγήσεως ὑπό ὅρους τῆς Αὐτοκεφαλίας, ἀλλά καί ὅτι ἡ παροῦσα περίστασις εἶναι πολύ κρίσιμος καί ἀπαιτεῖται μεγάλη περίσκεψις καί ἐμβριθής μελέτη κάι ἐξέτασις, ἄνευ χρονικῆς πιέσεως, τοῦ ὅλου δυσχεροῦς αὐτοῦ ζητήματος.

Εἰς αὐτό τό «μῆκος κύματος» ἐκινήθησαν καί οἱ Σεβ. Μητροπολῖται: Καισαριανῆς Δανιήλ, Μεσογαίας Νικόλαος, Πειραιῶς Σεραφείμ (διεισδύσας ἐπιτυχῶς εἰς τήν προβληματικήν τοῦ ὅλου θέματος ἀπό κανονικῆς καί ἐκκλησιολογικῆς πλευρᾶς) καί ἡ ταπεινότης μου. 

Οἱ Σεβ. Μητροπολῖται Δρυϊνουπόλεως Ἀνδρέας καί Αἰτωλίας Κοσμᾶς δέν ἔλαβον τόν λόγον, ἀλλά συνετάχθησαν μέ τούς προλαλήσαντας Σεβ. Ἀρχιερεῖς. Οἱ ἀπουσιάζοντες, ἀλλά τοποθετηθέντες γραπτῶς Σεβ. Μητροπολῖται Νέας Σμύρνης Συμεών καί Κερκύρας Νεκτάριος προσεγγίζουν μέ τήν ἴδια εὐαισθησία καί προοπτική τό σοβαρόν αὐτό Οὐκρανικόν ζήτημα. 

Καί ὁ ἀπουσιάζων διά τοπικόν Ἱερατικόν Συνέδριον Σεβ. Μητροπολίτης Παροναξίας κ. Καλλίνικος, συμμεριζόμενος τάς θέσεις τῶν ὡς εἴρηται Σεβ. Μητροπολιτῶν, ἐζήτησε νά παράσχη τήν ἐξουσιοδότησίν του εἰς τήν ἐλαχιστότητά μου σέ περίπτωσι διεξαγωγῆς ψηφοφορίας, ἀλλά δέν ἐγένετο ἁρμοδίως δεκτό τό αἴτημά του.

Οἱ ὑπόλοιποι ἐκ τῶν ὁμιλησάντων 33 Σεβασμιώτατοι ἅγιοι Ἀδελφοί, συμμεριζόμενοι τήν ὑπέρ τῆς νέας Αὐτοκεφαλίας ἄποψιν καί ἐναρμονιζόμενοι πρός τήν Εἰσήγησιν τοῦ Μακ. Προέδρου ἔκαμαν τήν τοποθέτησίν των μέ τά ἰδικά του ἐπιχειρήματα ἕκαστος.

Δυστυχῶς, εἰς τήν δημοσιότητα ἐδόθη ἡ ἀναληθής εἴδησις καί ἡ πληροφορία ὅτι μόνο ἑπτά Μητροπολῖται ἦσαν οἱ διαφωνοῦντες πρός τήν ἀναγνώρισιν τῆς νέας «Αὐτοκεφαλίας» καί ὅλοι οἱ ὑπόλοιποι ἐτάχθησαν ὑπέρ αὐτῆς. Μεγάλο λάθος αὐτό καί θέλω νά πιστεύω ὅτι δέν εἶχε σκοπιμότητα, ἀλλ’ ἦτο ἐκ παραδρομῆς. Γιατί οἱ περισσότεροι ἐκ τῶν παρόντων δέν ἔλαβαν τόν λόγον, ἀλλ’ αὐτοί ἐξ ὅσων γνωρίζουμε δέν σημαίνει ὅτι εἶναι ὑποστηρικτές τῆς νέας «Αὐτοκεφαλίας».

Καί τό ἄλλο μεγάλο λάθος εἶναι ὅτι διεδόθηκε ἀστραπιαῖα ὅτι ἐλήφθη ἀπόφασις ὑπέρ τῆς ἀναγνωρίσεως τοῦ Οὐκρανικοῦ Αὐτοκεφάλου καί ἄρχισαν νά ἀποστέλλωνται συγχαρητήρια μηνύματα ἐκ προσώπων ὑψηλά ἱσταμένων. 

Ἀφοῦ δέν ἐγένετο δεκτόν τό ἐπίμονο αἴτημα τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Καισαριανῆς κ. Δανιήλ, τό ὁποῖο «στεντορείᾳ τῇ φωνῇ» καί μέ θαυμαστή παρρησία ὑπέβαλε, νά διεξαχθῇ δηλ. φανερή ψηφοφορία, ἐφ’ ὅσον ἐπίμονα ἐζητεῖτο νά παρθῆ θετική ὑπέρ τοῦ Αὐτοκεφάλου ἀπόφασις, τέτοια ἀπόφασις δέν ἐλήφθη. Οἱ ἀποφάσεις λαμβάνονται, ὡς γνωστόν, εἰς τόν ἐκκλησιαστικό μας χῶρο μέ ψηφοφορία: εἴτε δι’ ἀνατάσεως χειρός, εἴτε φανερά, εἴτε μυστική ἤ κατόπιν ἐρωτήσεως πρός ὅλους τούς συνέδρους.

Ἠμπορεῖ νά ὑπῆρξαν ἀρκετές φωνές ὑπέρ τῆς Αὐτοκεφαλίας, ἀλλά σημαντικός ἀριθμός ἦτο καί ἐκείνων οἱ ὁποῖοι ὑπεστήριξαν τήν ἀντίθετη ἄποψι, ἀλλά καί αὐτῶν, οἱ ὁποῖοι σιωπῶντες συμπαρετάσσοντο μέ τούς δευτέρους.

Κατακλείων τίς δηλώσεις μου αὐτές, θέλω νά καταθέσω ἐπισήμως τίς προσωπικές μου θέσεις, τίς ὁποῖες ἀνέπτυξα ἐν τῇ ἐκτάκτῳ αὐτῇ Ἱερᾷ Συνόδῳ τῆς ΙΣΙ διά τό σοβαρότατο αὐτό κανονικό καί ἐκκλησιολογικό Οὐκρανικό ζήτημα. 

Ἀναφέρθηκα στό κοινό πόρισμα τῶν δύο ἐν θέματι Συνοδικῶν Ἐπιτροπῶν καί παρετήρησα ὅτι ἀποφαίνονται μέν διά τό κανονικό δικαίωμα τῆς παραχωρήσεως Αὐτοκεφαλίας ὑπό τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου, ἀλλά τό συγκεκριμένο «Αὐτοκέφαλο» δέν τό προσεγγίζουν μέ τόλμη ἀπό νομοκανονικῆς πλευρᾶς. Ἔχουν στά χέρια τους τό Ἀρχιερατικό Γράμμα τοῦ Κανονικοῦ Μητροπολίτου Κιέβου καί πάσης Οὐκρανίας μέ τά πλεῖστα ὅσα κανονικά καί ἐκκλησιολογικά ἀτοπήματα καταμαρτυροῦνται εἰς βάρος τῶν δύο σχισματικῶν παρατάξεων τῆς Οὐκρανίας καί ἀβασανίστως τά ἀντιπαρέρχονται.

Ὑποστηρίζουν ὅτι ἡ Ἐκκλησία τοῦ Κιέβου ἀποτελοῦσε πάντοτε κανονικό ἔδαφος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ἀλλά παραθεωροῦν τήν ζῶσα παράδοσι τῆς ἀπό 300 περίπου χρόνων ἐξαρτήσεως τῆς Μητροπόλεως Κιέβου καί πάσης Οὐκρανίας ἀπό τό Πατριαρχεῖο Ρωσίας. Αὐτή ἄλλωστε ἡ πραγματικότητα ἀπεικονίζεται σέ ὅλα τά Δίπτυχα τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, μέχρι καί τό ἐφετεινό.

Παραβλέπουν, ἴσως, τό γεγονός ὅτι ὁ νῦν Οἰκουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαῖος διά Πατριαρχικῶν Γραμμάτων (1992 καί 1997) ἀναγνωρίζει τήν κανονικήν δικαιοδοσίαν τοῦ Πατριαρχείου Μόσχας ἐπί τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Κιέβου καί τόν σεβασμόν τῶν ἐπιβληθεισῶν κανονικῶν ποινῶν εἰς τούς νῦν ἀποκαθαρθέντας καί ἀποκατασταθέντας καθηρημένους καί σχισματικούς κληρικούς. Καί ἀκόμη δέν λαμβάνουν ὑπ’ ὄψιν των τήν κανονικήν ἀρχήν ὅτι ἡ ἔκκλητος δέν ἀπευθύνεται εἰς ἄλλον Πατριάρχην, ἀκόμη καί εἰς τόν Οἰκουμενικόν, ὅταν ἄλλη Πατριαρχική Σύνοδος ἐπέβαλε τάς κανονικάς ποινάς, εἰ μή μόνον εἰς Οἰκουμενικήν Σύνοδον.

Θά μοῦ ἐπιτραπῆ νά καταλήξω μέ τήν ἔνθερμη ταπεινή ἔκκλησί μου πρός τόν Παναγιώτατο Οἰκουμενικό Πατριάρχη μας κ. Βαρθολομαῖο καί τόν Μακ. Ἀρχιεπίσκοπό μας κ. Ἱερώνυμο νά μή ἐπισπεύσουν καί συμπιέσουν τά πράγματα εἰς τήν ἐνεστῶσαν κρίσιμον κατάστασιν, προβαίνοντες εἰς Ἀρχιερατικά Συλλείτουργα μετά τοῦ ὡς εἴρηται «προκαθημένου» τῆς νέας «Αυτοκεφαλίας», πρίν διευθετηθῆ πανορθοδόξως τό πολύπλοκο αὐτό ἀκόμα καί ἐκρηκτικό κανονικό καί ἐκκλησιολογικό ζήτημα.