ΙΕΡΩΝΥΜΟΣ Α΄ ΚΑΙ ΕΚΛΟΓΕΣ ΑΡΧΙΕΡΕΩΝ

ΙΕΡΩΝΥΜΟΣ Α΄ ΚΑΙ ΕΚΛΟΓΕΣ ΑΡΧΙΕΡΕΩΝ

Του Πανοσ. Αρχιμ. Βασιλείου Μπακογιάννη

=====

Υπηρέτησε (ο Ιερώνυμος Α΄) ως Αρχιεπίσκοπος σε μια δύσκολη περίοδο για το Έθνος μας: Στην περίοδο της επτάχρονης δικτατορίας (1967-1974).

Μερικοί, κρίνοντας προφανώς εκ τού ασφαλούς, τον κατηγορούν πώς κατήργησε τη «νομιμότητα» στην Εκκλησία.

Όμως, το θέμα είναι, αν μπορούσε να υπάρξει «νομιμότητα» σε περίοδο Δικτατορίας.

Αλήθεια. Ποιός κατ' ουσία εκλέγει τον Οικουμενικό μας Πατριάρχη, η Ιερά Σύνοδος ή ο Δήμαρχος της Πόλεως;

Τολμά κανείς να αμφισβητήσει πώς ο Πατριάρχης μας δεν είναι νόμιμα εκλεγμένος; Καί «ο νοών, νοείτω».

Ο αοίδιμος Ιερώνυμος Α΄ είχε όραμα για την Εκκλησία. Ξέροντας πώς το «ψάρι βρωμάει από το κεφάλι», έκανε τα πάντα, ώστε σε καίριες θέσεις της Εκκλησίας (θέσεις Μητροπολιτών), να εκλέγονται, όχι απλά οι άξιοι, αλλά οι πλέον άξιοι.

Στον ενθρονιστήριο λόγο είπε: «Θα αποκλείεται εκ της εκλογής πάς κληρικός, ο οποίος είτε μόνος του απευθύνεται προς τούς εκλέκτορας ζητών να εκλεγή, είτε αποστέλλει προς αυτούς μεσάζοντας.Οι εκλέκτορες θα αναζητήσουν τούς αξίους μέν κατά πάντα, οι οποίοι όμως δέν σπεύδουν πρός τήν αρχιερωσύνην. Θά είναι ούτοι οι αφανείς άξιοι (...), θά είναι ωσαύτως καί εκ τών επιφανών εκείνων κληρικών, οι οποίοι μέχρι τούδε παρηγκωνίζοντο, διότι από αξιοπρέπειαν καί από σεβασμόν πρός τήν αρχιερωσύνην δέν έσπευδον νά ικετεύουν τούς εκλέκτορας, διά νά επιτύχουν τήν εις Αρχιερέα προαγωγήν των» (Μητροπολίτου Αττικής καί Μεγαρίδος Νικοδήμου, Ιερώνυμος Κοτσώνης, σελ. 294).

Όμως, δεν είναι εύκολο να «καταφρονείς» φίλους, κόλακες, γλείφτες, μεσάζοντες, και να «προωθείς» τούς ξένους...! Χρειάζεται λεβεντιά.

Και ο αοίδιμος είχε αυτή τη λεβεντιά. «Κάλεσε για ποιμένες και επισκόπους εργάτες τιμίους τού αμπελώνος τού Κυρίου. Πολλοί από αυτούς έπεσαν γονυπετείς στα πόδια του. Παρακαλούσαν όχι για να γίνουν, αλλά για να μη γίνουν επίσκοποι!"

Θα ξαναζήσει άραγε τέτοιο μεγαλείο η Εκκλησία μας; 

Από τούς πρώτους, πού επεστράτευσε ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος ήταν ο τότε κήρυξ Σάμου και Ικαρίας αρχιμ. Ιωάννης Παπάλης (...).

«Περιόδευε σε χωριό της επαρχίας του ο π. Ιωάννης στις 7 Ιουνίου 1967. Στην πλατεία τού χωριού τον σταματά ένας χωρικός πιστός χριστιανός.

«Πάτερ Ιωάννη, έγινες δεσπότης!». «Εγώ; έκανε μ'απορία ο σεβάσμιος λευίτης. «Ναι εσύ. Εσύ δεν είσαι ο αρχιμ. Ιωάννης Παπάλης; Ακούσαμε στο ραδιόφωνο ότι η Σύνοδος εξέλεξε Μητροπολίτη Σιδηροκάστρου τον αρχιμ. Ιωάννη Παπάλη. Σε κάνουν δεσπότη παππούλη... «Κάποιο λάθος έχει γίνει, αγαπητέ. Εγώ δεν ξέρω τίποτε...».

Το απόγευμα ένα τηλεγράφημα καλούσε τον εργάτη τού Θεού να μεταβή εκτάκτως στην Αθήνα.

Όντως είχε εκλεγή επίσκοπος. Τί ευλογία!» (Αρχιμ. Δανιήλ Αεράκη. « Από τη γή στόν ουρανό», τ. 2ος σελ. 41-42).

Το 1972 υπέβαλε στην Ιεραρχία «έκθεση των πεπραγμένων», μεταξύ των άλλων είπε: «Ουδέν σύστημα εκλογής τών Επισκόπων είναι τέλειον. Πάντα τά συστήματα έχουν τάς ελλείψεις των καί τά ελαττώματά των. Εκείνο, τό οποίον αποτελεί πλήρη καί τελείαν διασφάλισιν διά τήν ανάδειξιν τών αρίστων εις τό ύπατον τής αρχιερωσύνης αξίωμα, είναι η βαθυτάτη συναίσθησις τών εκλεκτόρων, ότι διά τής ψήφου των είναι δυνατόν είτε νά ευεργετήσουν τήν Εκκλησίαν, είτε νά κακουργήσουν κατ΄αυτής καί τού πληρώματός της, καί νά γίνουν αίτιοι είτε νά δοξάζηται είτε νά βλασφημήται τό όνομα τού Κυρίου. Κατά ταύτα, πρώτον, οι πρός αρχιερατείαν εκλόγιμοι δέν θά προβάλλουν οι ίδιοι τήν υποψηφιότητά των. Εάν η Ιεραρχία δέν γνωρίζη τούς κληρικούς τούτους, σημαίνει, ότι ούτοι δέν είναι εξ εκείνων, οι οποίοι παρουσιάζουν δράσιν τοιαύτην, ώστε νά είναι αρκετή νά τούς δείξει Μητροπολίτας»  (Μητροπολίτου Αττικής καί Μεγαρίδος..., σελ. 294-295).

Είχε τέτοια ευαισθησία σ' αυτό το κορυφαίο θέμα της Εκκλησίας, ώστε και εχθρός του να ήταν ο άλλος, αν είχε τα προσόντα, έβαζε στην άκρη τα «προσωπικά» του, και τον πρότεινε στη Σύνοδο ως Μητροπολίτη! (Ποιός κάνει τέτοιες υπερβάσεις για το καλό της Εκκλησίας; Ποιός;).

«Κορύφωμα της πνευματικής του έξαρσης, ήταν η επιμονή του να εκλεγεί στον Μητροπολιτικό θρόνο της Φλώρινας ο ιεροκήρυκας Αυγουστίνος Καντιώτης. Ο άνθρωπος πού στο παρελθόν τον πολέμησε με μανία. (...) Κι όταν κάποια από τα μέλη της Συνόδου πρόβαλαν αντίσταση, εκείνος τούς παρακάλεσε αδερφικά να βραβεύσουν τον αγωνιστή Αυγουστίνο με την επισκοπική τιμή».

Και ο Μητροπολίτης Αυγουστίνος στον ενθρονιστήριο λόγο του (16.7.1967) μεταξύ των άλλων, είπε «Ευχαριστώ τον Μακαριώτατον Αρχιεπίσκοπον Αθηνών κ. Ιερώνυμον διά τήν επιμονήν ήν επεδείξατο υπέρ εμού, κατανικών πάν εμπόδιον καί διαλύων πάσαν κατ' εμού προκατάληψιν» (Μητροπολίτου Αττικής..., σελ. 297-298).

Εν έτει 1969 ο τότε αρχιμ. Μελέτιος Καλαμαράς, πού υπηρετούσε στα Γραφεία της Ι. Συνόδου, ανέφερε στον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο Α': «Διάβασα σε ξενόγλωσσο περιοδικό, πώς από τώρα και στο εξής, «γραμμή» των σκοτεινών δυνάμεων, θα είναι η αποδυνάμωση των τοπικών Εκκλησιών, ώστε να μπορούν πιο εύκολα να περνούν τα σχέδιά τους».

Και ο Ιερώνυμος του απάντησε: «Το ξέρω, παιδί μου, το ξέρω. Και περιμένω να έρθει το τέλος μου».

Και το τέλος του ήρθε. «Απομακρύνομαι τέλος εκ της ενεργούς υπηρεσίας, διότι ένεκα των συνεχών κατ'εμού επιθέσεων, μού ήτο αδύνατον να απασχολούμαι δημιουργικώς», ανέφερε με νόημα στην παραίτησή του (Δεκέμβριος 1973).

ΑΙΩΝΙΑ ΤΟΥ Η ΜΝΗΜΗ.

ΠΗΓΗ:

Ρομφαία