ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟΥ ΙΣΤ΄

ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟΥ

ΙΣΤ΄

Του Πρωτοπρ. Άγγελου Αγγελακόπουλου

=====

Ἅγιος Γρηγόριος Παλαμᾶς καί διακοπή μνημοσύνου

________

Ὁ ἅγιος Γρηγόριος διέκοψε τό μνημόσυνο τοῦ Πατριάρχου Ἰωάννου Καλέκα, πρό συνοδικῆς κρίσεως, λόγῳ τῶν αἱρετικῶν φρονημάτων του. Αὐτό μᾶς τό πληροφορεῖ ὁ ἴδιος ὁ Καλέκας στό μικρό κείμενο Ἀφορισμοῦ, πού ἐξέδωσε ἐναντίον τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου καί τῶν ὁμοφρόνων του «ὡς τολμήσαντας ἀκανονίστως καί ἀκρίτως ἀποκόψαι τό μνημόσυνόν μου». 

Τόν ἀφορισμό ὑπογράφει μόνο ὁ Καλέκας: «Ἰωάννης ἐλέῳ Θεοῦ ἀρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, νέας Ῥώμης καί οἰκουμενικός πατριάρχης». 

Κατά τόν Καθηγητή Π. Χρήστου, ὁ Ἀφορισμός «ἐξηνέχθη ὑπό μόνου τοῦ Πατριάρχου, θεωροῦντος ἑαυτόν ὡς ἐντεταλμένου εἰς τοῦτο ὑπό τῶν κατά τό 1342 καί 1343 συγκροτηθεισῶν κλειστῶν συνόδων, αἱ ὁποῖαι εἶχον καταδικάσει τά συγγράμματα τοῦ Παλαμᾶ καί αὐτόν δέ τόν ἴδιον πιθανῶς ὑπό τήν προϋπόθεσιν τῆς ἐμμονῆς εἰς τήν τακτικήν του». Κατόπιν ὁ Ἀφορισμός ὑπεγράφη καί ἀπό ἄλλους[20]. 

Ἀξίζει νά ὑπογραμμισθεῖ καί πάλι σέ σχέση μέ τήν σημερινή ἐκκλησιαστική ἐπικαιρότητα ὅτι, ὅταν ὁ Ἅγιος Γρηγόριος διέκοψε τήν μνημόνευση τοῦ Πατριάρχου, αὐτός (ὁ Πατριάρχης) δέν εἶχε καταδικασθεῖ ἀπό σύνοδο, ὁ δέ Ἅγιος Γρηγόριος δέν ἦταν τότε Ἐπίσκοπος, ἀλλά ἕνας ἁπλός ἱερομόναχος τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Καί τό πολύ σημαντικό ἐπίσης γιά τά σημερινά˙ τό ὅτι αὐτές τίς ποινές, πού τοῦ ἐπεβλήθησαν ἀπό τήν ἐπίσημη αἱρετική «Ἐκκλησία», δέν τίς ἐτήρησε, ἀλλά ἐξακολούθησε νά λειτουργεῖ κρυφά, ὅπως προκύπτει ἐπίσης ἀπό Ἐγκύκλιο, πού ἔστειλε ὁ Καλέκας πρός τό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας, ἐνημερώνοντάς το γιά τίς δῆθεν βλάσφημες διδασκαλίες καί τήν ἀπείθεια τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου: 

«Ὁ δέ γε ἀρχηγός καί προστάτης τῶν βλασφημιῶν Παλαμᾶς, τά ἴσα καί αὐτός μετά τῆς ἑταιρείας αὐτοῦ καταψηφισθείς (οὔτε γάρ τῆς ἐνστάσεως ἐνεδίδου, οὐθ’ὁπωσοῦν καθυφίει τῆς ἀλόγου ἀδολεσχίας), ἐκκήρυκτος καί Ἐκκλησίας Θεοῦ καί ἱερωσύνης γίνεται, ὥς γε διέξεισι τά κατ’ αὐτόν ὑπομνήματα, σεσημασμένα ὑπό τε τοῦ τότε πατριαρχοῦντος τῆς βασιλίδος τῶν πόλεων, ὑπό τε τοῦ Θεουπόλεως Ἀντιοχείας, καί τῶν καθ’ ἕκαστον ἀρχιερέων, τῶν τε νῦν ἐνθάδε παρόντων, καί τῶν εἰς τάς λαχούσας ἰόντων. Γίνεται μέν οὕτως ἡ τούτων ἐπίσχεσις καί ἀργία, εἰ καί, μηδέν ἡγησάμενοι τήν ἐπιτίμησιν, ἀντείχοντο τῆς ἱερωσύνης, τολμηρῶς ἀναφέροντες τάς μυστικάς θυσίας ἐν ἀποκρύφῳ»[21].

(Συνεχίζεται)