ΟΤΑΝ Ο ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΧΗΣ ΠΟΡΕΥΕΤΑΙ ΤΗΝ ΟΔΟ ΤΟΥ ΜΑΡΤΥΡΙΟΥ ΚΑΙ ΟΧΙ ΤΗΣ ΕΓΚΟΣΜΙΑΣ ΔΟΞΑΣ...
Του Παναγιώτη Τελεβάντου
==========
Συγκονιστικό το εξαιρετικά καλογραμμένο κείμενο των κ. Μαγγίνα και Παπαχρήστου, που αφορά το οδοιπορικό του Παναγιότατου Οικουμενικού Πατριάρχη στον Πόντο όπου κατεύθυνε τα βήματά του μετά τη Θεία Λειτουργία στην Παναγία του Σουμελά.
Δεν υπάρχει ορθόδοξη ψυχή, Παναγιότατε, που να μη δακρύζει από την πορεία σας στα αγιασμένα και αιματοβαμμένα χώματα του Πόντου.
Δεν υπάρχει ορθόδοξος που άκουσε το υπέροχο κήρυγμά σας προς την Υπεραγία Θεοτόκο - μνημείο λόγου και θεολογίας - κατά τη λειτουργία στην Παναγία του Σουμελά που να μη συγκλονίστηκε.
Οταν ο Οικουμενικός Πατριάρχης συμπεριφέρεται ως ο Μέγας Δεσμώτης του Φαναρίου είναι και ο Μέγας Μάρτυρας στη συνείδηση των πιστών.
Οταν ο Οικουμενικός Πατριάρχης μιλά για Β΄ Βατικάνεια Σύνοδο και για Π.Σ.Ε., για Αθηναγόρα και για Μελίτωνα (Χατζή), τα πρόσωπα των πιστών συννεφιάζουν και θλίβονται βαθιά.
Μπορεί οι οικολογικές ανησυχίες και οι θεατρινιστικές παραστάσεις των Διαθρησκειακών διαλόγων να δίνουν πόντους στο Πατριαρχείο στα κέντρα δυνάμεως και εξουσίας του αιώνος τούτου του απατεώνος, αλλά δεν προσθέτουν παρά βαθύτατη θλίψη στους πιστούς.
Δεν υπάρχει άραγε η δυνατότητα το Πατριαρχείο να ενεργεί, όπως ο Παναγιότατος τις τελευταίες μέρες στον Πόντο και ταυτόχρονα να πολιτεύεται με τους ισχυρούς της γης για να εξασφαλίζει τις απαραίτητες συμμαχίες για να επιβιώσει;
Ασφαλώς και υπάρχει.
Αρκεί ο Μέγας Φύλακας της Βασιλεύουσας της ορθόδοξης συνείδησης να θυμάται ότι στη συνείδηση των πιστών δεν είναι μόνον ο Μέγας Δεσμώτης, αλλά και ο Μεγάλος Φρουρός της ορθόδοξης πίστης και των κανόνων των Οικουμενικών Συνόδων.
Παραθέτουμε στη συνέχεια αποσπάσματα από το οδοιπορικό του Παναγιότατου που μας έδωσε την αφορμή για τη σύνταξη του πιο πάνω σχολίου.
*****
ΤΟ “ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ” ΑΚΟΥΣΤΗΚΕ ΞΑΝΑ ΣΤΟΝ ΠΟΝΤΟ
Tων Νίκου Μαγγίνα και Νίκου Παπαχρήστου
=====================
Μέσα από τα χαλάσματα της ιστορικής και αρχαίας Μονής Αγίου Ιωάννη Βαζελώνα, στον Πόντο, ακούγεται και πάλι το «Χριστός Ανέστη»! Η σιωπή δεκαετιών σπάει. Η στιγμή ιστορική. Το «θανάτω θάνατον πατήσας» προκαλεί ρίγη. Οι φωνές τρέμουν, τα μάτια δακρύζουν. Η προσδοκία της αναστάσεως, στην πνευματική και θρησκευτική διάσταση της, προκαλεί δέος και γεμίζει ελπίδα κάθε Χριστιανό. Για πρώτη φορά από ιδρύσεως της Μονής Βαζελώνα, Οικουμενικός Πατριάρχης ψάλλει στον ιστορικό αυτό χώρο που διακόνησαν χιλιάδες μοναχοί και βρήκαν καταφύγιο προσευχής αμέτρητοι πιστοί. Ο Προκαθήμενος της Ορθοδοξίας ψάλλει δυνατά το «Χριστός Ανέστη» και η φωνή του αντηχεί σε κάθε σημείο του όρους του Αγίου Ιωάννη, από την κορφή μέχρι τους πρόποδες και κατά μήκος της κοιλάδας που διατρέχουν ορμητικοί χείμαρροι και υψώνονται μαύρα έλατα, οξιές, φουντουκιές και καστανιές.
Την Τρίτη ο Οικουμενικός Πατριάρχης αφιέρωσε τη δεύτερη ημέρα της επισκέψεως του στον Πόντο στην εκπλήρωση ενός ιερού χρέους. Συνοδευόμενος από τον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής Δημήτριο, τους Μητροπολίτες Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Βαρνάβα και Δράμας Παύλο, τον επίσκοπο Φασιανής Αντώνιο, κληρικούς και λαϊκούς, επισκέφθηκαν τόπους ιερούς, συνδεδεμένους με την ζωή της Εκκλησίας και την πορεία του ποιμνίου της.
Στη Μονή Αγίου Ιωάννη Βαζελώνα
Το προσκύνημα ξεκίνησε από την Μονή Αγίου Ιωάννη Βαζελώνα που βρίσκεται σκαρφαλωμένη σε μια απόκρημνη πλαγιά του ομώνυμου όρους. Είναι η αρχαιότερη από τα τρία περίφημα Μοναστήρια της περιοχής. Οι Πόντιοι έλεγαν πως ο Άγιος Ιωάννης του Βαζελώνα είναι το αρχαιότερο, ο Άγιος Γεώργιος του Περιστερεώτα το ομορφότερο και το μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά το σεβασμιότερο.
Σε απόσταση 48 χιλιόμετρων από την Τραπεζούντα, σχεδόν στην κορυφή ενός βουνού που σκεπάζεται από οργιώδη βλάστηση, ο προσκυνητής θα πρέπει να διανύσει πεζός περίπου ένα χιλιόμετρο δύσβατου και απότομα ανηφορικού μονοπατιού.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης, μαθημένος από την Αρασιά της Ίμβρου, με γοργό βήμα έφτασε μπροστά από τον μισοκατεστραμμένο πύργο του Μοναστηριού.
Στο παρεκκλήσι του Προφήτη Ηλία ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος και οι Μητροπολίτες Βαρναβας και Παύλος ψέλνουν το "Χριστός Ανέστη"...
Ο Δράμας Παύλος, ποντιακής καταγωγής, εξιστορούσε τη διαδρομή της Μονής στον χρόνο. Ιδρυμένη το έτος 270 προσέφερε σημαντική βοήθεια στους μοναχούς Βαρνάβα και Σωφρόνιο όταν εγκαταστάθηκαν το όρος Μελά και ξεκίνησαν την ανέγερση του Μοναστηριού της Παναγίας.
Η είσοδος στον περίβολο της Μονής είναι ένα μικρό άνοιγμα ανάμεσα στον βράχο και τον εξωτερικό πετρόχτιστο τοίχο. Στο παρεκκλήσιο του Προφήτη Ηλία, όπου διασώζονται ελάχιστες τροιχογραφίες – η πιο καλοδιατηρημένη είναι αυτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου – ο Οικουμενικός Πατριάρχης έψαλλε με στεντόρεια την φωνή. Τον ακολούθησαν οι Ιεράρχες, οι κληρικοί και οι λαϊκοί.
Η ατμόσφαιρα φορτισμένη συναισθηματικά. Στα ξεθωριασμένα και χαραγμένα πρόσωπα των Αγίων οι προσκυνητές αντίκριζαν τα πρόσωπα των αναχωρητών του Πόντου, των μοναχών του Βαζελώνα και των ταπεινών προσκυνητών του. Αντίκρισαν την εικόνα του Γένους και στις βιαίως χαραγμένες αγιογραφίες άγγιξαν την μαρτυρική πορεία του.
Μέσα από τα χαλάσματα ο Πατριάρχης ανέβηκε στο Καθολικό της Μονής. Οι προσκυνητές άναψαν κεράκια στη μνήμη όσων διάλεξαν να αφιερώσουν τη ζωή τους στο Θεό και να τον υπηρετήσουν στον ιερό αυτό χώρο.
Για λίγα λεπτά και καθώς το «Χριστός Ανέστη» ακουγόταν παντού, το Μοναστήρι του Βαζελώνα φάνηκε να ζει ξανά στιγμές προσευχής, όπως τότε, και να πανηγυρίζει αθόρυβα την πρώτη επίσκεψη Οικουμενικού Πατριάρχου στα χώματά του.
Στο δρόμο για τον Περιστερεώτα…
Από το όρος του Αγίου Ιωάννη ο Οικουμενικός Πατριάρχης και η συνοδεία του κατευθύνθηκαν στο όρος Πυργί στην περιοχή Γαλλίαινα της Ματσούκας. Προορισμός τους η ιστορική Μονή του Αγίου Γεωργίου Περιστερεώτα που ανοικοδομήθηκε στα μέσα του 8ου αιώνα στην κορυφή ενός βράχου, περίπου στα 1500 μέτρα υψόμετρο.
Η πυκνή ομίχλη αποτέλεσε την αιτία να διασπαστούν οι προσκυνητές αφού ακολούθησαν διαφορετικούς δρόμους. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος και ο Μητροπολίτης Δράμας Παύλος προσέγγισαν το Μοναστήρι από υψηλότερο σημείο αλλά η χαμηλή ορατότητα τους εμπόδισε να πλησιάσουν. Για λίγα λεπτά μόνο, ως εκ θαύματος, η ομίχλη αραίωσε και ο Πατριάρχης είδε από κοντινή απόσταση την Μονή που κάποτε ήταν περίλαμπρη, με περικαλλή Ναό, 392 πολυτελή δωμάτια φιλοξενίας και βιβλιοθήκη με 7500 τόμους βιβλίων. Σήμερα στέκουν σιωπηλά τα εξωτερικά τείχη της Μονής που λειτούργησε για 11 αιώνες και εγκαταλείφθηκε αναγκαστικά στις 17 Ιανουαρίου 1923.
Ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Δημήτριος, ο Μητροπολίτης Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Βαρνάβας, κληρικοί και λαϊκοί ακολούθησαν άλλη διαδρομή και σταμάτησαν λόγω της ομίχλης σε έναν ορεινό οικισμό, μερικές εκατοντάδες μέτρα χαμηλότερα από το Μοναστήρι.
Στα Λιβερά
Ο Μητροπολιτικός Ναός της Μητροπόλεως Ροδουπόλεως που σήμερα έχει μετατραπεί σε ισλαμικό τέμενος.
Αργά το απόγευμα ο Οικουμενικός Πατριάρχης έφτασε στα Λιβερά όπου βρίσκεται ο Μητροπολιτικός Ναός του Αγίου Γεωργίου που πλέον έχει μετατραπεί σε μουσουλμανικό Τέμενος.
Αξίζει να σημειωθεί ότι διασώζονται οι ξυλόγλυπτες πόρτες από την εποχή που λειτουργούσε ως Ορθόδοξος Ναός.
Οι προσκυνητές κοντοστάθηκαν λίγο μπροστά στον παλαιό ορθόδοξο Ναό, τοπικό κέντρο της λατρευτικής και εκκλησιαστικής ζωής ενός ευλογημένου τόπου όπου κάποτε χιλιάδες ρωμιών ορθοδόξων χριστιανών ζούσαν ειρηνικά και δημιουργούσαν λαμπρύνοντας την γη του Πόντου.
Προσκύνημα στους Ναούς της Τραπεζούντας
Ανήμερα του Δεκαπενταύγουστου ο Οικουμενικός Πατριάρχης επισκέφθηκε Ορθόδοξους Ναούς στην Τραπεζούντα που σήμερα δεν λειτουργούν πλέον.
Ο Ναός της Αγίας Σοφίας
Πρώτος σταθμός ήταν ο Ναός της Αγίας Σοφίας που σήμερα είναι μουσείο. Βρίσκεται σε ένα ακρωτήριο στη δυτική πλευρά της πόλης με θέα τη Μαύρη Θάλασσα. Ο ναός, όπως είχε γράψει σε παλαιότερο αφιέρωμά του στο Amen.gr ο Αριστείδης Βικέτος*, είναι σταυροειδής εγγεγραμμένος με τρούλο, νάρθηκα και τρία εντυπωσιακά πρόπυλα και αποτελεί το κέντρο ενός ευρύτερου οχυρωμένου οικοδομικού συγκροτήματος. Πλαισιώνεται από έναν πύργο με παρεκκλήσι, καθώς και από κατάλοιπα μιας μικρότερης εκκλησίας, αλλά και άλλων κτισμάτων, κατά πάσα πιθανότητα μοναστηριακών.
Η Αγία Σοφία μετατράπηκε σε τζαμί το 1557 και εγκαταλείφθηκε τον 19ο αιώνα. Στα μέσα της δεκαετίας του ’50 άρχισαν από Βρετανούς αρχαιολόγους εργασίες αποκατάστασης του ναού, που διήρκεσαν περίπου δέκα χρόνια. Αποκαλύφθηκαν εξαιρετικές τοιχογραφίες, του 13ου αιώνα, που είχαν καλυφθεί με ασβέστη, έργα της βυζαντινής τέχνης της πρώιμης Παλαιολόγειας αναγέννησης, τις οποίες θαύμασε ο Οικουμενικός Πατριάρχης.
Η Παναγία Χρυσοκέφαλος
Επόμενος σταθμός της προσκυνηματικής επίσκεψης του Προκαθημένου της Ορθοδοξίας ήταν η Παναγία Χρυσοκέφαλος, του 10ου αιώνα, η οποία μετατράπηκε το 1461 σε τέμενος του Πορθητή.
Η παράδοση αποδίδει την επωνυμία «Χρυσοκέφαλος» είτε στη χάλκινη κάλυψη των πλακών του τρούλου του ναού, που από μακριά φάνταζε χρυσός, είτε - το πιθανότερο - στην ύπαρξη σε αυτόν εικόνας της Θεοτόκου με ανάλογη χρυσή επένδυση.
Κατά τη διάρκεια της Αυτοκρατορίας των Μεγάλων Κομνηνών ο ναός αυτός υπήρξε μητρόπολη της Τραπεζούντας, χώρος πραγματοποίησης επίσημων τελετών και στέψεων, σπουδαίο ταφικό καθίδρυμα αλλά και καταφύγιο στις δύσκολες στιγμές.
Στη Χρυσοκέφαλο έχουν ταφεί και δύο μητροπολίτες του 14ου αιώνα, ο Βαρνάβας (1333) και ο Βασίλειος (1364) και μέλη της δυναστείας των Μεγάλων Κομνηνών.
Ο Άγιος Ευγένιος
Ακολούθως ο Πατριάρχης επισκέφθηκε μια ακόμα σημαντική βυζαντινή εκκλησία, αυτή του Αγίου Ευγενίου η οποία έχει μετατραπεί σε τέμενος με την ονομασία «Γενί Τζουμά Τζαμί». Χτισμένη μόλις 190 μέτρα ανατολικά της ακρόπολης της Τραπεζούντας και με θέα προς το φαράγγι που την περιβάλλει, διακρινόταν για την οχυρή θέση της. Πρόκειται για μια βασιλική που μετασκευάστηκε σε τρουλαίο ναό. Δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς κατασκευάστηκε ο ναός, πάντως στις αρχές του 11ου αιώνα υπήρχε ήδη, οπότε ο αυτοκράτορας Βασίλειος Β΄ Βουλγαροκτόνος χορήγησε τη διακόσμησή του. Δυστυχώς οι τοιχογραφίες του 14ου αιώνα στο εσωτερικό του είναι σήμερα ασβεστωμένες.
Η Παναγία Θεοσκέπαστος
Το προσκύνημα στα χριστιανικά μνημεία της Τραπεζούντας ολοκληρώθηκε με την επίσκεψη στο λαξευτό ναό της Παναγίας Θεοσκεπάστου, ένα καθίδρυμα που συνδέθηκε στενά με την οικογένεια του Αλεξίου Γ΄ Μεγάλου Κομνηνού (1349-1390). Ο ναός ανήκει σε ένα ευρύτερο μοναστηριακό συγκρότημα, που εντοπίζεται στις πλαγιές του όρους Μίνθριον.
Το 1843, στο πλαίσιο μιας ανακαίνισης του ναού έγιναν εκτεταμένες επεμβάσεις, που αλλοίωσαν το μνημείο. Σήμερα η Μονή παρουσιάζει εικόνα εγκατάλειψης με την υγρασία να καταστρέφει τις εναπομείνασες αγιογραφίες εντός του σπηλαίου ενώ τα υπόλοιπα κτηριακά απομεινάρια της είναι εκτεθειμένα στις καιρικές συνθήκες.
Συγκίνηση από το προσκύνημα στον Πόντο
Το διήμερο προσκύνημα του Οικουμενικού Πατριάρχη στον Πόντο προκάλεσε έντονα συναισθήματα συγκίνησης. Το θυμίαμα από την λειτουργία στην Παναγία Σουμελά ανακατεύτηκε με το άρωμα των αγριολούλουδων και ευωδίασε την γη που φιλοξενεί τα λείψανα χιλιάδων ρωμιών ορθοδόξων χριστιανών. Έστω και για λίγο η λειτουργική αναγέννηση της ιστορικής Μονής δημιούργησε μια νοητή γέφυρα με την λαμπρή πνευματική και εκκλησιαστική ζωή του παρελθόντος. Και όλα αυτά έγιναν δυνατά χάρη στις επίμονες, πολύχρονες και ουσιαστικές προσπάθειες του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου αλλά και όλων εκείνων, που από τη θέση τους και με τις όποιες δυνατότητές τους, ο κάθε ένας ξεχωριστά, πίστεψαν στο όραμα του Προκαθημένου της Ορθοδοξίας. Και τώρα όλοι περιμένουν τον επόμενο Δεκαπενταύγουστο. Που θα είναι πιο λαμπρός και θα αποτελέσει ακόμη μία «επιστροφή», ένα ακόμα ιστορικό προσκύνημα, μαζί με την Παναγιά τη Σουμελά, στον Πόντο...
- Σημείωση: Πολλές πληροφορίες για τους Ναούς της Τραπεζούντας αντλήθηκαν από το ρεπορτάζ του Α.Βικέτου για το Amen.gr.
ΠΗΓΗ:
Πυλώνας Εκκλησιαστικών Ειδήσεων ΑΜΗΝ
No comments:
Post a Comment