‘’ΠΟΥ ΤΟΙΝΥΝ ΕΝ ΕΡΗΜΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΑ ΤΗΣ ΜΑΤΑΙΑΣ, ΩΣ Δ’ ΑΥΤΟΙ ΛΕΓΟΥΣΙ, ΣΩΤΗΡΙΟΥ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ;’’

‘’ΠΟΥ ΤΟΙΝΥΝ ΕΝ ΕΡΗΜΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΑ ΤΗΣ ΜΑΤΑΙΑΣ, ΩΣ Δ’ ΑΥΤΟΙ ΛΕΓΟΥΣΙ, ΣΩΤΗΡΙΟΥ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ;’’*

                            Του Β. Χαραλάμπους, θεολόγου

=====

Το Φιλοκαλικό κίνημα δυστυχώς απαξιώνουν αρκετοί διανοούμενοι. Αρκετοί Πανεπιστημιακοί καθηγητές στις Φιλοσοφικές Σχολές, απαξιώνουν το Φιλοκαλικό κίνημα, προβάλλοντες το σκότος λεγόμενου Ελληνικού ‘’διαφωτισμού’’, αλλά και άθεοι διανοητές.  Η εκκοσμίκευση και η νεωτερικότητα, έχουν ως αιτία τις  μειωτικές αναφορές και την υποτίμηση της Φιλοκαλικής κίνησης, που μειωτικά καλούν ‘’κολλυβάδες’’, αλλά και της Ορθόδοξης παράδοσης γενικότερα. Η θύραθεν παιδεία ή μάλλον η άθεη παιδεία, δυστυχώς προβάλλεται ή μάλλον υπερπροβάλλεται.

Η  Ορθόδοξη Παράδοση με τον πνευματικό της πλούτο υποτιμάται από τους ‘’σοφούς’’ του κόσμου τούτου. Δεν αντιλαμβάνονται οι ‘’σοφοί’’ του κόσμου τούτου «το άγιο βάθος της Ορθοδοξίας», για να χρησιμοποιήσομε τη φράση του μ. Κ. Μουσκώφ, ο οποίος προς το τέλος της ζωής του, αντιλήφθηκε το μαρξιστικό αθεϊστικό σκότος και επέστρεψε στην Εκκλησία. 

Μη λησμονούμε ότι στο λεγόμενο ‘’διαφωτιστικό’’ κίνημα, σε ευρωπαϊκό επίπεδο συνέβαλαν και οι λεγόμενες μυστικές τεκτονικές εταιρείες (περί του θέματος τούτου υπάρχουν αρκετές πανεπιστημιακές  μελέτες). «Πλάνη και απάτη του διαβόλου» αποκάλεσε ο Άγιος Αθανάσιος ο  Πάριος, τις διδασκαλίες των λεγομένων «διαφωτιστών».

Ο Άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς αναφέρει ότι «η παιδεία εις την πραγματικότητα σημαίνει φωτισμόν, τον φωτισμόν δια του αγιασμού εν Αγίω Πνεύματι, το Οποίον είναι φορεύς και δημιουργός της αγιότητος και του φωτός και της γνώσεως. Και οι Άγιοι επειδή είναι αγιασμένοι και φωτισμένοι δια του Αγίου Πνεύματος, δια τούτο είναι και αληθινοί διδάσκαλοι και παιδαγωγοί». 

Προβάλλεται ακόμα από πολλούς διανοούμενους ο Ντιντερό και αλλοτρόπως το μένος του ενάντια στην Πίστη; Μη λησμονούμε ότι ο Ντιντερό ήταν εκείνος που μίλησε πρώτος για την ‘’ομορφιά του κακού’’.   Αλήθεια πόση η διαφορά από το ‘’η ομορφιά θα σώσει τον κόσμο’’ του μεγάλου Ρώσσου Ορθόδοξου λογοτέχνη Φιόντορ Ντοστογιέφσκι.  Η φράση που λέγει «οι άνθρωποι δεν πρόκειται να ελευθερωθούν προτού ο τελευταίος βασιλιάς στραγγαλιστεί με τα έντερα του τελευταίου παπά», που τόσο συγκλονίζει κάποιους που εναντιώνονται στην Πίστη στον Θεό, στον Ντιντερό ανήκει. Δεν είναι λίγοι οι διανοούμενοι που προβάλλουν τον άθεο Ντιντερό.

Προβάλλεται επίσης από πολλούς διανοουμένους ο άθεος Μπέρναντ Σω, καθώς και το πλήθος της ομήγυρης των Ευρωπαίων ασόφων, που τόσο εδονούντο με το αντίθεο μένος. «Οι προσθετικοί αριθμοί της ευρωπαϊκής προόδου είναι τέτοιοι, ώστε τα πάντα ως άθροιση πρέπει να δώσουν τον αναρχισμό  και τον μηδενισμό, με οποιοδήποτε τρόπο και αν τους αθροίζετε», λέγει ο Άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς («Φιλοσοφικοί κρημνοί», Οσίου Ιουστίνου Πόποβιτς – Έκδοση Ιερά Μονή Χιλανδαρίου).

Πιστεύω ότι η αναφορά του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά για τον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο δίνει την απάντηση: «Ιωάννης δε η των προφητών υστάτη κορωνίς, ουκ εξ απαλών ονύχων επ’ ερημίαις διετέλει τον βίον ανύων; Ου τοίνυν προς αυτόν ως προς αρχέτυπον αφορώσιν έκαστος ό πως  έχει δυνάμεως των αποταττομένων τω κόσμω; Παντί που δήλον.   Που τοίνυν εν ερημία διδασκαλεία της ματαίας, ως δ’ αυτοί λέγουσι, σωτηρίου φιλοσοφίας; Που πολύπτυχοι βίβλοι και οι ταύταις δια βίου προστετηκότες και τους άλλους πείθοντες; Που δε των βίβλων τούτων υποθήκαι βίων τοιούτων ερημικών τε και παρθενικών και αγών ανάγραπτος προς μίμησιν επαίρων τους εντυγχάνοντας». 

Οι ‘’σοφοί’’ του κόσμου τούτου, οι υπερπροβάλλοντες τα «διδασκαλεία της ματαίας» με τη ματαία ‘’φιλοσοφία’’, πεισματικά απαξιώνουν την κατά Θεόν Παιδεία και την Ορθόδοξη Παράδοση. Ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος «η των προφητών υστάτη κορωνίς» στην έρημο του Ιορδάνη, την όντως σωτήριο φιλοσοφία κατέδειξε. Ο βίος του Άγίου Ιωάννη του Προδρόμου, ασόφους τους ‘’σοφούς’’ του κόσμου τούτου καταδεικνύει. 

Δικαίως λοιπόν ψάλλομε για «την των προφητών υστάτη κορωνίδα», «Την ξένην και ανθρώποις άτριπτον, επαγόμενος πολιτείαν, επέστης τοις ύδασι, πανάριστε του Ιορδάνου, φωνής του Πατρός ακροασάμενος και παρουσίαν Πνεύματος οψόμενος». 

* Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά ‘’Υπέρ των ιερώς ησυχαζόντων’’, Λόγος 1,1.