Ο ΜΕΓΑΣ ΙΕΡΟΕΞΕΤΑΣΤΗΣ ΤΟΥ ΕΛ ΓΚΡΕΚΟ

Ο ΜΕΓΑΣ ΙΕΡΟΕΞΕΤΑΣΤΗΣ ΤΟΥ ΕΛ ΓΚΡΕΚΟ

Του Παναγιώτη Τελεβάντου

==========

Στο καλό ιστολόγιο “Χριστόδουλος Βασιλειάδης” εντοπίσαμε ένα ωραίο κείμενο του “Ζωοποιού Σταυρού”, περιοδικής έκδοσης της Ιεράς Μονής Σταυροβουνίου.

Σ’ αυτό το κείμενο ο συντάκτης του επιχειρεί μια πολύ αξιόλογη ανάλυση του περίφημου πίνακα του Ελ Γκρέκο “Ο Μέγας Ιεροεξεταστής”, η οποία όχι μόνον διακρίνεται για την οξυδέρκειά της για την εύστοχη αισθητική ανάλυση του πίνακα, αλλά προπαντός για τις οξυνούστατες θεολογικές προεκτάσεις που δίνει αναφορικά με το θεσμό του Ιεράς Εξέτασης και του Παπισμού ως ανθρωποκεντρικού συστήματος βασισμένου στη βία και όχι στο μήνυμα του Ευαγγελίου.

Ο Ντοστογιέφσκυ και ο Αγιος Ιουστίνος Πόποβιτς είναι οδηγοί της θεολογικής σκέψης του συντάκτη του κειμένου γι’ αυτό και κατορθώνει σε λίγες γραμμές να περάσει στον αναγνώστη τα πιο καίρια μηνύματα για την ουσία του Παπισμού.

Ας μου επιτραπεί να καταθέσω την προσωπική μαρτυρία ότι ο πίνακας αυτός βρίσκεται στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης- το οποίο φυσικά επισκέπτομαι συχνά - όπου και άκουσα πολλούς ειδικούς ξεναγούς να κάνουν την ίδια αισθητική ανάλυση του πίνακα, που καταγράφει ο συντάκτης του κειμένου του “Ζωοποιού Σταυρού”.

Είναι ωραίο να ξέρεις ότι σε ένα τόσο ασκητικό και απόκοσμο μοναστήρι, όπως είναι το Σταυροβούνι, εγκαταβιώνουν μοναχοί οι οποίοι έχουν αυτη τη διανοητική και θεολογική εμβέλεια σκέψης, χωρίς να εκκοσμικεύονται έστω και κατά το ελάχιστον, και χωρίς να προδίδουν έστω και εκ του μακρόθεν τη μοναχική τους ιδιότητα.

Παραθέτουμε στη συνέχεια το κείμενο του Ζωοποιού Σταυρου που μας έδωσε την αφορμή για τη σύνταξη του πιο πάνω σχολίου.

*****

Ο ΜΕΓΑΣ ΙΕΡΟΕΞΕΤΑΣΤΗΣ

Της Ἱεράς Μονὴς Σταυροβουνίου

=========

Προσωπογραφία Ἰσπανοῦ Καρδιναλίου, ἀντιπροσωπευτικοῦ τύπου τοῦ «Μεγάλου Ἱεροεξεταστῆ», ἔργον τοῦ περιφήμου ἕλληνα ζωγράφου Δομινίκου Θεοτοκοπούλου, τοῦ γνωστοῦ ἀνὰ τὸ παγκόσμιον μὲ τὴν προσωνυμία “Ἔλ Γκρέκο” - ὁ Ἕλληνας, (περίπου 1600 μ.Χ.).

Χαρακτηριστικὰ τοῦ “Μεγάλου Ἱεροεξεταστῆ”:

Τὸ καχύποπτό του ὕφος, τὸ βλοσυρό του βλέμμα, ἡ σκοτεινὴ ἔκφρασι τῆς κατακερματισμένης προσωπικότητος ἑνὸς διαχρονικοῦ φαρισαίου, ὁ ὁποῖος κρίνει τοὺς πάντας καὶ τὰ πάντα, ἐξαιρουμένου, βεβαίως, τοῦ αὐτοδικαιομένου ἑαυτούλη του!

Κοιτάζει ὁ ἀπεχθὴς ἐκπρόσωπος τοῦ Πάπα Ἱεροεξεταστὴς τὸν κόσμο, μέσα ἀπὸ τὰ ὀμματογυάλια τῆς ἐμπαθοῦς του προκαταλήψεως.

Οἱ δύο διαφορετικὲς “ἐκφράσεις” καθεκάστου τῶν χεριῶν του, φανερώνουν τὴ φρικτή του διπλοπροσωπία: Τὸ ἕνα του χέρι χαλαρό, ἐμφαίνοντας τὴν προβατόσχημη ἰδιότητά του· καὶ τὸ ἄλλο του χέρι σφιχτό, δηλώνοντας τὴν ἑτοιμότητά του νὰ κατασπαράξη ὅσους δὲν τυγχάνουν συμπαθεῖς στὰ «ἀλάθητα» γοῦστα τοῦ «ἀλαθήτου» προϊστάμενού του!

ΠΗΓΗ:

Χριστόδουλος Βασιλειάδης,

Ιερά Μονή Σταυροβουνίου