ΚΟΛΟΣΣΙΑΙΑ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ ΕΠΙΒΟΛΗΣ ΠΡΩΤΕΙΟΥ Β΄

ΚΟΛΟΣΣΙΑΙΑ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ ΕΠΙΒΟΛΗΣ ΠΡΩΤΕΙΟΥ

Β΄

Του κ. Γεωργίου Ιωάννου Καραλή

=====

Το πρόσωπον

________

Η προσπάθεια να αλλοιωθεί η θεολογία των Πατέρων άρχισε ήδη από πολύ νωρίς στον ελλαδικό χώρο, τουλάχιστον πριν από τριάντα χρόνια, με την γνωστή σε όλους «θεολογία» του προσώπου. Ότι δηλαδή τάχα το πρόσωπο άνευ της φύσεως είναι η υπέρτατη αλήθεια του χριστιανισμού και ότι τάχα μόνο αυτό είναι η εικόνα του Θεού στον άνθρωπο. Όχι μόνο η εικόνα αλλά και το καθ’ ομοίωση. Πως όμως ορίζεται; Το πρόσωπο ορίζεται σαν σχέση ενός εγώ με ένα εσύ. Ετυμολογικά για τους «μεταπατερικούς» θεολόγους το πρόσωπο βγαίνει από το προς και όψιν. Δηλαδή είναι ένα εγώ που βρίσκεται μπροστά στην όψη ενός εσύ και σε σχέση μαζί του. Αν δεν υπάρχει η σχέση δεν θα μπορέσουμε ποτέ να ορίσουμε ένα πρόσωπο. Η σχέση του εγώ με το εσύ δημιουργεί την κοινωνία των προσώπων που σχετίζονται συνεχώς μεταξύ τους και αυτοκαθορίζονται. Η κοινωνία των προσώπων δηλαδή των ετεροτήτων χρειάζεται και την κοινωνία με τον πρώτον. Άνευ αυτής της κοινωνίας με τον πρώτον δεν θα μπορέσει ποτέ να υπάρξει ενότης. Το πρόσωπο οριζόμενο κατ’ αυτόν τον τρόπον, από τους “μεταπατερικούς θεολόγους», πασχίζει δήθεν να απελευθερωθεί από την αναγκαιότητα της φύσεως που το καταδυναστεύει και το κάνει να εμφανίζεται σαν άτομο. Δηλαδή σαν μία μονάδα κλεισμένη στον εαυτό της, αδύναμη να κοινωνήσει με τους άλλους. Πρωτεργάτες αυτού του εγχειρήματος ήταν οι «παρισινοί θεολόγοι» του αγ. Σεργίου, μετά του κ. Γιανναρά, του κ. Ζηζιούλα, ακόμα λαϊκού και μετέπειτα επισκόπου Περγάμου και καθηγητού του Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης.

Η προσπάθεια αλλοίωσης της θεολογίας των Πατέρων από σύγχρονους θεολόγους, με την αντιγραφή θέσεων “παρισινών θεολόγων» και φιλοσόφων, πέτυχε κατά πολύ στην Δύση. Οι δυτικοί αντιλήφθησαν ότι με αυτήν την θεολογία επικρατεί το πνεύμα της «Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας» και εμφανίζονται σαν αιρετικοί και ασυνεπείς οι Ορθόδοξοι.

Ο αναγνώστης που θα θελήσει να εμβαθύνει, ας διαβάσει την δογματική του αειμνήστου καθηγητού Ιωάννου Ρωμανίδη (σσ. 254-291). Εκεί ο πατήρ Ιωάννης εξηγεί την αλλοίωση των Πατέρων από ορθοδόξους ακαδημαϊκούς συγγραφείς. Αργότερα ο π. Μάξιμος Λαυριώτης συνέχισε το έργο με συνεχή άρθρα, στα οποία κανένας δεν τόλμησε να απαντήσει. Το 2002 ο γράφων δημοσιεύει άρθρο στον Ορθόδοξο Τύπο, σε τρεις συνέχειες, με τον τίτλο «Το αυγουστινιακό υπόβαθρο της θεολογίας των Παρισίων». Ο αείμνηστος καθηγητής Ιωάννης Κορναράκης το αναδημοσιεύει, αλλά κανείς δεν αντιδρά, κανείς δεν απαντά, κανείς δεν επιθυμεί τον θεολογικό διάλογο. Το 2016 ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου Ιερόθεος Βλάχος δημοσιεύει άρθρα στον Ορθόδοξο Τύπο και σε άλλα περιοδικά αναφερόμενος και αυτός στην αλλοίωση που επιχειρήθηκε από την θεολογία του προσώπου, ξεσηκώνοντας μεγάλη αντίδραση.

Εν τω μεταξύ οργανωνόταν η «Αγία και Μεγάλη Σύνοδος» στο Κολυμπάρι της Κρήτης. Σ’ αυτή την σύνοδο υπήρχαν κείμενα που υιοθετούσαν επίσημα την θεολογία του προσώπου. "Η αξία του ανθρωπίνου προσώπου, απορρέουσα εκ της δημιουργίας του ανθρώπου κατ’ εικόνα Θεού και καθ’ ομοίωσιν και εκ της αποστολής αυτού εις το σχέδιον του Θεού δια τον άνθρωπον και τον κόσμον, υπήρξε πηγή εμπνεύσεως δια τους Πατέρας της Εκκλησίας … Η διδασκαλία αυτή της Εκκλησίας είναι ανεξάντλητος πηγή πάσης χριστιανικής προσπαθείας δια την περιφρούρησιν της αξίας και του μεγαλείου του ανθρώπου.” (Α 1) (19).  Δηλαδή τι μας λέει αυτή η παράγραφος; Ότι μόνο το πρόσωπο  είναι η εικόνα του Θεού στον άνθρωπο. Όχι μόνο η εικόνα αλλά και το καθ’ ομοίωση. Ποιός όμως Πατέρας είπε ποτέ με ελληνικές λέξεις κάτι τέτοιο; Γιατί δεν μας αναφέρουν χωρία των Πατέρων; Και γιατί οι Πατέρες δεν θα μπορούσαν ποτέ να εκφρασθούν κατ’ αυτόν τον τρόπο;  Γιατί αυτή η έκφραση είναι καθαρώς Νεστοριανική και θα σας εξηγήσω το γιατί.

Ο Χριστός προσέλαβε όλον τον άνθρωπο κατά την υποστατική ένωση. Ο Χριστός προσέλαβε τον άνθρωπο ίνα και την εικόνα σώση και την σάρκα αθανατίση. Προσλαμβάνοντας όλον τον άνθρωπο, προσέλαβε και την εικόνα, για να την σώσει. Γιατί αν ο Χριστός δεν προσλάμβανε την εικόνα, δεν θα μπορούσε ποτέ να σώσει τον άνθρωπο. Ξέρουμε ότι ο Χριστός δεν προσέλαβε ανθρώπινο πρόσωπο. Αυτό ισχυριζόταν ο Νεστόριος και καταδικάσθηκε από την Γ  Οἰκουμενικὴ Σύνοδο και από τις μετέπειτα. Αν το πρόσωπο από μόνο του είναι η εικόνα του Θεού στον άνθρωπο, τότε λογικά θα είχαμε δύο αποτελέσματα. Ή ότι ο Χριστός προσέλαβε το πρόσωπο, για να το σώσει, οπότε ο Νεστόριος θα είχε δίκιο. Ή ότι ο Χριστός δεν προσέλαβε πρόσωπο δηλαδή την εικόνα, οπότε πως θα μπορούσε να την σώσει, από την στιγμή που το απρόσληπτον είναι και αθεράπευτον; Αλλά οι Πατέρες όταν μιλούσαν για εικόνα εννοούσαν την φύση, και δεν θα μπορούσαν ποτέ να πουν ότι το πρόσωπο από μόνο του είναι η εικόνα του Θεού στον άνθρωπο. Κατά συνέπεια, σύμφωνα με τους Πατέρες ο Χριστός προσέλαβε την εικόνα, δηλαδή την φύση, δηλαδή προσέλαβε το εγώ όλων μας, γι’ αυτό έσωσε όλον τον άνθρωπο και όχι  μόνο ένα ιδιαίτερο τρόπο εκφράσεως της φύσεως, δηλαδή ένα ανθρώπινο  πρόσωπο.

Όταν στην σύνοδο της Κρήτης ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου σ’ αυτό ακριβώς το σημείο εξέφρασε την αμφιβολία του και ορθώς πρότεινε την αντικατάσταση στο κείμενο της λέξεως «ανθρώπινο πρόσωπο» με την λέξη «άνθρωπος» (εφόσον ο άνθρωπος είναι κατ’ εικόνα και ομοίωση και όχι μόνο το πρόσωπο), ο Οικουμενικός Πατριάρχης εξέφρασε την πρόθεσή του να δημιουργήσει μία επιτροπή για συζήτηση, αλλά ο Μητρ. Περγάμου επενέβη και απάντησε ότι δεν χρειάζονται επιτροπές, γιατί τα κείμενα είναι σωστά! Ο δε Πατριάρχης Αλεξανδρείας σχολίασε ότι είναι το ίδιο η έννοια της λέξεως ανθρώπινο πρόσωπο με την λέξη άνθρωπος, και η σύνοδος θα πρέπει να ασχοληθεί με τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο μοντέρνος άνθρωπος και όχι με λεπτές ταυτόσημες έννοιες. Γι’ αυτή την τοποθέτηση καταχειροκροτήθηκε από όλους τους συνοδικούς.

Και διερωτάται κάποιος: Είναι το ίδιο πρόσωπο και το ίδιο άνθρωπος, φύση η ουσία και το ίδιο ενέργεια; Οι Πατέρες έχουν δώσει την απάντηση στους αιρετικούς του παρελθόντος, που  μπέρδευαν αυτές τις έννοιες, τις συνέχεαν και δημιουργούσαν αιρέσεις. Ενδεικτικά αναφέρω τον Μάξιμο τον Ομολογητή, αν και υπάρχουν πολλά Πατερικά χωρία που αναφέρονται στην σύγχυση προσώπου και φύσεως: «Ο Σεβήρος λέει με πανουργία ότι το πρόσωπο ταυτίζεται με την φύση, για να βεβαιώσει με την μία φύση την σύγχυση και να αποφύγει τον έλεγχο, λέγοντας ότι εννοεί ως πρόσωπο την φύση, και να εισηγηθεί πάλι την διαίρεση, πρεσβεύοντας την ένωση από πρόσωπα, και νομίζοντας ότι θα διαφύγει λέγοντας ότι δέχεται τα πρόσωπα αντί των φύσεων. Και πάλι, κατηγορούμενος εξαιτίας της απλής διαφοράς για ανυπαρξία των φύσεων, να βρει καταφύγιο απολογίας την απλή ποιοτική φυσική διαφορά. Και όπως ο Νεστόριος, λέγοντας ότι η ένωση είναι απλή, δεχόταν πραγματική διαίρεση, έτσι και ο Σεβήρος, μιλώντας για απλή διαφορά φύσεων, δημιουργεί πραγματική σύγχυση» (Κεφάλαιο Ν 1-10. Σελίς 50 Φιλοκαλία τόμος 15 Α).

Γιατί όμως, αν υιοθετήσουμε τη θεολογία του προσώπου, όπως αναπτύχθηκε από τον Γιανναρά και τον Μητρ.Περγάμου, θα οδηγηθούμε αυτομάτως στην Ρωμαιοκαθολική θεολογία και θα φανεί ότι εμείς ως ορθόδοξοι έχουμε πέσει σε αίρεση;

(Συνεχίζεται)

ΠΗΓΗ:

Ορθόδοξος Τύπος