ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΣΙΑ, ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΨΑΛΤΗΡΙ

ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΣΙΑ

_________

Πνευματικό Ψαλτήρι, ήγουν απάνθισμα στοχασμών περί Θεού από τα έργα του Οσίου Εφραίμ του Σύρου, Επιλογή Οσίου Θεοφάνους του Εγκλείστου, Μετάφραση-Επιμέλεια Πέτρου Μπότση, Αθήνα 2017, σσ. 234.

Του θεολόγου κ. Ανδρέα Κυριακού

=====

Ευκλεής οσονούπω και εύχυμος ο καρπός των κόπων δύο Αγίων. Κι εξηγούμαι: Ο Όσιος Θεοφάνης, ο Έγκλειστος εν Ρωσσία επίσκοπος, ανασκουμπώθηκε και συνέλεξε σαν φιλόπονος μέλισσα το πνευματικό μέλι των προσευχών από τα συγγράμματα του Αγίου Εφραίμ του Σύρου, του ξακουστού επ’ αρετή ασκητού του Δ΄ αιώνος.

Ο 'Εγκλειστος Όσιος δεν περιορίστηκε απλώς στη συλλογή των προσευχών που εντόπισε στα έργα του Αγίου Εφραίμ. Προχώρησε και στην ταξινόμησή τους. Ως πρότυπο έλαβε το κατ’ εξοχήν προσευχητικό βιβλίο της Εκκλησίας, το Ψαλτήριο της Παλαιάς Διαθήκης με τους 150 του Ψαλμούς, και δη την χρήση του επ’ εκκλησίαις. Τοιουτοτρόπως οι εκ βαθέων αναπεμπόμενες προσευχές του Οσίου Εφραίμ χωρίσθηκαν σε 20 Καθίσματα και κάθε κάθισμα υποδιαιρέθηκε σε τρεις Στάσεις. Αν ρίξουμε μια ματιά τώρα στο περιεχόμενο  των προσευχών αυτών, διακρίνουμε εν πρώτοις δογματικές προσευχές που αναφέρονται στον Τριαδικό Θεό αλλά και στο πρόσωπο του Δεσπότου Χριστού. Οι προσευχές προς τη Θεοτόκο δεν μπορούσαν να απουσιάζουν. Οι παραινέσεις για την εν Χριστώ ζωήν καταλαμβάνουν σεβαστό τμήμα των ως άνω προσευχών. Τονίζεται μεταξύ άλλων η μετάνοια, η εξομολόγηση των αμαρτιών, τα καρδιακά δάκρυα, η ματαιότητα των εγκοσμίων, η μνήμη θανάτου. 

Παραθέτουμε δειγματοληπτικώς το κατωτέρω απόσπασμα: «Σήκω ψυχή, εσύ που γέρασες στην αμαρτία, για να αναγεννηθείς με τη μετάνοια. Φτιάξε αλοιφή με συντριβή και δάκρυα για να γιατρέψεις τις πληγές της εκπεσμένης εικόνας σου. Κραύγασε από την καρδία σου και ομολόγησε τις ανομίες σου, για να σε λυπηθεί ο πανάγαθος Κύριος» (Κάθισμα 14^ο, Στάση β΄). Στο τέλος του κειμένου ο Άγιος Θεοφάνης παραθέτει σαν Παράρτημα το θαυμαστό Βιο του Οσίου Εφραίμ. 

Εις τι έγκειται η αξία του παρόντος; Στο γεγονός ότι φανερώνει τον τρόπο ζωής, τη διαρκή μετάνοια και αυτομεμψία ενός ανθρώπου του Θεού, ενός «δούλου αγαθού και πιστού». Όποιος το φυλλομετρήσει και κάνει τον κόπο να διαβάσει μόνο μερικές αράδες, αν παίρνει στα σοβαρά την εν Χριστώ ζωήν, θα αναρωτηθεί ευλόγως: «ει ο δίκαιος μόλις σώζεται καγώ αμαρτωλός πού φανούμαι;"

Χωρίς δισταγμό απονέμουμε τα εύσημα στον καλό μεταφραστή κι επιμελητή κ. Π. Μπότση. Για μια ακόμη φορά μας καλεί: «αντλήσατε ύδωρ μετ’ ευφροσύνης εκ των πηγών του σωτηρίου».