‘’ΧΕΙΡΟΝ ΝΟΗΣΕΩΣ’’ Η ΘΕΙΑ ΧΑΡΙΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΒΑΡΛΑΑΜΙΤΕΣ, ‘’Ο ΝΟΥΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΥΠΕΡΑΝΩ ΤΗΣ ΧΑΡΙΤΟΣ’’ ΓΙΑ ΤΟΝ π. ΙΩΣΗΦ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΝΟ

‘’ΧΕΙΡΟΝ ΝΟΗΣΕΩΣ’’ Η ΘΕΙΑ ΧΑΡΙΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΒΑΡΛΑΑΜΙΤΕΣ, ‘’Ο ΝΟΥΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΥΠΕΡΑΝΩ ΤΗΣ ΧΑΡΙΤΟΣ’’ ΓΙΑ ΤΟΝ π. ΙΩΣΗΦ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΝΟ

Του Β. Χαραλάμπους, θεολόγου

=====

Από τον καρό του αιρετικού αντιησυχαστή και αντιπαλαμίτη Βαρλαάμ του Καλαβρού, τον οποίο ο «πνευματορρήτωρ θείος Γρηγόριος ο Παλαμάς, άφρονα και άνουν απέδειξε», παρουσιάζεται αιρετική θέση περί της Θείας Χάριτος, την οποία δίδαξε ο π. Ιωσήφ Βατοπαιδινός. ‘’Χείρον νοήσεως’’ θεωρούσαν οι Βαρλααμίτες  την Θεία Χάρη, κατώτερη του νού, και τον νου του ανθρώπου «υπεράνω της Χάριτος» (άπαγε της βλασφημίας), δίδαξε ο υπερπροβαλλόμενος π. Ιωσήφ Βατοπαιδινός.  

Όχι μόνο διδάχθηκε αλλά προβάλλεται χωρίς καμιά ανασκευή στην ιστοσελίδα που επιγράφεται (ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΟΥ) Vatopedi.gr, και την Πεμπτουσία, σε βίντεο που τιτλοφορείται «Τέκνα Θεού γενέσθαι», με ομιλία του π. Ιωσήφ Βατοπαιδινού, που έγινε στο Συνοδικό της Ιεράς Μονής Βατοπαιδίου, στο οποίο μεταξύ άλλων αναφέρει τα εξής: «Όταν λοιπόν όπως είπα κρατήσομεν την πρακτικήν έτσι αντιστάμενοι στην έννοιαν, στην κρούσιν του παραλόγου, τότε αρχίζει ο φωτισμός στον νουν, ξυπνάει ο νους και δεν πλανάται άκοπα στον άσκοπον μετεωρισμόν. Όταν η Θεία Χάρις αυτό το διαπιστώσει, ότι ο νους αυτός εξύπνησε και πήρε τη θέση του σαν πρόσωπο και ο νους είναι το πρόσωπο, τότε υποτάσσεται η Χάρις εις τον νουν, μυστήρια μυστηρίων. Κι άλλοτε σας τα είπα αυτό, αλλά σας το είπα συγχωνευμένα. Δεν είναι παράξενα τούτα. Ο νους του ανθρώπου που είναι πρόσωπον και το καθ’ εικόνα και ομοίωσιν, είναι υπεράνω της Χάριτος. Η Χάρις του Θεού είναι άκτιστος ενέργεια μέσω της οποίας κατασκεύασε τα πάντα και τα διοικεί. Αλλά αυτή είναι εργαλείο, νούς είναι πρόσωπον,  τόσον το καθ’ εικόνα και ομοίωσιν. Γι’ αυτό και το φόρεσε ο Θεός Λόγο και το έχει αχώριστα στην αιωνιότητα της δόξης του, ο Πατήρ του μέλλοντος αιώνος».

Και αυτό δεν το δίδαξε μόνο μια φορά. Η αναφορά του π. Ιωσήφ Βατοπαιδινού, περί επαναλήψεως της αιρετικής αυτής πλάνης, με τα χαρακτηριστικά λόγια «Κι άλλοτε σας το είπα αυτό, αλλά σας το είπα συγχωνευμένα. Δεν είναι παράξενα τούτα», δεν αφήνει περιθώρια ιδιοτελών και ψευδών δικαιολογήσεων. Το έχει επαναλάβει αυτό, γιατί αυτή η αιρετική πλάνη αποτελεί θέση του. Κι όμως καμιά ανασκευή δεν έγινε. Και όχι μόνο δεν έγινε, αλλά τηρείται συνένοχη σιωπή από αρκετούς. 

Η αιρετική αυτή καινοτομία του κατοχυρώνεται ‘’θεολογικά’’, ότι δήθεν η αιτία της κατωτερότητας της Θείας Χάριτος, έγκειται στο γεγονός ότι η Θεία Χάρις είναι εργαλείο, ενώ ο νούς είναι πρόσωπο (άπαγε της βλασφημίας). Ο χαρακτηρισμός αυτών των λόγων από τον ίδιο ως «μυστήρια μυστηρίων», καθιστά ακόμα πιο επικίνδυνη την αιρετική καινοτομία του ότι «ο νους του ανθρώπου που είναι πρόσωπον και το καθ’ εικόνα και ομοίωσιν, είναι υπεράνω της Χάριτος».  

«Όταν ουν άρξηται ο νους εν πολλή αισθήσει γεύεσθαι της χρηστότητος του Αγίου Πνεύματος, τότε οφείλομεν ειδέναι ότι άρχεται η χάρις ώσπερ επιζωγραφείν εις το κατ’ εικόνα το καθ’ ομοίωσιν», αναφέρει ο Άγιος Διάδοχος Φωτικής. Με θεολογικό, αλλά και ποιητικό τρόπο ο Άγιος Διάδοχος Φωτικής αναφέρεται στη Θεία Χάρη. Αλήθεια με τι όμορφο τρόπο ο Άγιος Διάδοχος Φωτικής αναφέρεται στη Θεία Χάρη. «Ώσπερ επιζωγραφείν εις το κατ’ εικόνα το καθ’ ομοίωσιν», αναφέρει με θεολογικό, αλλά και ποιητικό τρόπο ο Άγιος Διάδοχος Φωτικής. 

«Η χάρη όμως και η αλήθεια στον Χριστιανισμό», κατά τον Άγιο Ιουστίνο Πόποβιτς, «δεν είναι αφηρημένες έννοιες, αλλά ζώντα μέλη της προσωπικότητας του Θεανθρώπου Χριστού».

«’Εστιν ουν και ο Πατήρ και ο Υιός και το Πνεύμα το Άγιον ομού πηγή του ζώντος ύδατος, τουτέστιν της Θείας Χάριτος» λέγει ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς. 

Οι  Ορθόδοξοι Χριστιανοί που ακούουν την ομιλία αυτή, του υπερπροβαλλόμενου π. Ιωσήφ Βατοπαιδινού, εκλαμβάνουν τη διδασκαλία του αυτή ως Ορθόδοξη, ενώ είναι μεγάλη κακοδοξία. Η Εορτή του μεγάλου κήρυκος της Χάριτος, Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, ας γίνει αφορμή ανασκευής της μεγάλης αυτής αιρετικής πλάνης.