ΣΧΟΛΙΟ ΣΤΟ ΠΕΡΙ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΣΕΒ. ΖΙΜΠΑΜΠΟΥΕ

ΣΧΟΛΙΟ ΣΤΟ ΠΕΡΙ ΔΙΑΣΠΟΡΑΣ ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΣΕΒ. ΖΙΜΠΑΜΠΟΥΕ

Του θεολόγου κ. Ανδρέα Κυριακού

=====

Ο Σεβ. Ζιμπάμπουε (πατριαρχείο Αλεξανδρείας) κ. Σεραφείμ έχει αναρτήσει στο amen.gr μακροσκελέστατο άρθρο, στο οποίο παρουσιάζει τα δεδομένα του ακανθώδους προβλήματος της Ορθοδόξου Διασποράς. Η αξία του άρθρου έγκεται στην πληθώρα των στοιχείων που παραθέτει. 

Η αρχαία Εκκλησία δεν αντιμετώπισε, ως γνωστό, πρόβλημα Διασποράς. Υπήρχαν οι μητροπόλεις με τις επισκοπές τους, οι οποίες, με τη σειρά τους, υπήγοντο στα πέντε πατριαρχεία (πενταρχία των πατριαρχών). Η έκπτωση  του Παπισμού στην κακοδοξία δεν ακρωτηρίασε, ούτε διαίρεσε την Εκκλησία. 

Το πρόβλημα των δικαιοδοσιών άρχισε να αχνοφαίνεται όταν η Ρωσσική Εκκλησία (πατριαρχείο Μόσχας), πού απέκτησε το αυτοκέφαλό της το 16ο αιώνα, άρχισε να στέλλει ιεραποστόλους εκτός των εθνικών της συνόρων (Κίνα, Ιαπωνία) και να οργανώνει εκκλησιαστικές κοινότητες, χειροτονώντας επισκόπους. Τότε το Οικουμενικό πατριαρχείο ήταν υπό τον οθωμανικό ζυγό με όλο του το ποίμνιο και δεν έλαβε καμμία θέση επί του θέματος. 

Η μαζική εισροή μεταναστών από Ορθόδοξες χώρες στη Β. Αμερική στά τέλη του 19ου αιώνος και η δημιουργία εκκλησιαστικών κοινοτήτων από το πατριαρχείο της Μόσχας, πρώτα στην Αλάσκα και κατόπιν στην υπόλοιπη Β. Αμερική, μεγέθυνε το πρόβλημα. Το πρώτο μισό του 20ου αιώνος, το συνεχώς ογκούμενο μεταναστευτικό ρεύμα Ορθοδόξων προς την Αμερική, αλλά και την Δυτική Ευρώπη όπως και την Αυστραλία, δημιούργησε ένα πλήθος Ορθόδοξων δικαιοδοσιών στις χώρες αυτές. Όμως, το δεύτερο μισό του 20ου αιώνος ένα άλλο δεδομένο προστέθηκε στην ήδη υφιστάμενη κατάσταση. Το φαινόμενο των ετεροδόξων Αμερικανών, Δυτικοευρωπαίων και όχι μόνο, που στράφηκαν προς την Ορθοδοξία σε μεγάλους αριθμούς. 

Τέλος έχουμε και το άλλο δεδομένο. Αυτό της Ορθόδοξης Ιεραποστολής. Αυτή ξεκίνησε δειλά - δειλά στην Κένυα και Ουγγάνδα, στα μέσα του 20ου αιώνος και σήμερα επεκτάθηκε σε δεκάδες χωρών της Αφρικής (από τη Σιέρρα Λεόνε ως τη Μαδαγασκάρη), της Ασίας (από το Πακιστάν ως την Ινδονησία και από την Κορέα μέχρι τις Φιλιππίνες). Μέχρι και τα νησιά Φίτζι υπάρχει σήμερα ιεραποστολή. Το μόνο θετικό, όσον αφορά τις δικαιοδοσίες είναι ότι σιωπηρά, αλλά πανορθοδόξως, η δικαιοδοσία του πατριαρχείου Αλεξανδρείας σ’ ολόκληρη την αφρικανική ήπειρο, έγινε αποδεκτή χωρίς αμφισβήτηση. 

Από την άλλη υφίσταται η αντικανονική κατάσταση της ύπαρξης πολλών ορθοδόξων επισκόπων στην ίδια πόλη, λ.χ. στη Νέα Υόρκη, στο Σύδνεϋ, στο Λονδίνο. Σήμερα στις λεγόμενες Προσυνοδικές Συσκέψεις το μόνο που είναι σίγουρο είναι ότι υπάρχουν τέσσερις απόψεις για τη λύση του ζητήματος:

α) του Οικουμενικού πατριαρχείου,που επικαλείται τους ιερούς κανόνες (κη΄της Δ΄Οικουμενικής Συνόδου). Χρειάζεται να τονίσουμε εδώ ότι οι ιεροί κανόνες ΔΕΝ αναφέρονται μόνο στις δικαιοδοσίες των τοπικών Εκκλησιών αλλά και σε όλες τις εκφάνσεις του εκκλησιαστικού βίου,όπως λ.χ. των συμπροσευχών με αιρετικούς και αλλόθρησκους,της νηστείας κ.τ.ό. Άν θέλει η πρωτόθρονη Εκκλησία να επικαλείται τους ιερούς κανόνες επιβάλλεται να το κάνει. Πάντως όχι  επιλεκτικά,

β) των πατριαρχείων Μόσχας και Ρουμανίας. Το μεν πρώτο στηρίζεται στον εθνικισμό αλλά και τα μεγέθη και το δεύτερο στον εθνικισμό,

γ) της Αντιόχειας, που δεν λέει τίποτε στην ουσία το διαφορετικό από τα δύο προηγούμενα πατριαρχεία (πρόσφατα διέκοψε την εκκκλησιαστική κοινωνία με το πατριαρχείο Ιεροσολύμων για την κοινότητα του Κατάρ), και

δ) της Εκκλησίας της Ελλάδος που επικαλείται τα δίπτυχα. 

Όλα αυτά δεν προδικάζουν ίχνος ομοφωνίας στην Μεγάλη Σύνοδο του 2016. Τελικά ούτε αυτό το ζήτημα θα βρει τη λύση του εκεί. Και κάτι τελευταίο. Όταν κάποιος γίνεται Ορθόδοξος Χριστιανός στη Διασπορά, είτε λόγω καταγωγής είτε λόγω προσχώρησης, το ζητούμενο δεν είναι μόνο οι δικαιοδοσίες, αλλά και ο τρόπος ζωής που του δίνουμε. Αυτό είναι το πρώτιστο. Αυτό είναι το ζητούμενο. Αν δεν μπορέσουμε να δώσουμε στους ανθρώπους αυτούς το πνεύμα της Ορθοδοξίας, ανόθευτο και καθαρό, όπως το βιωσαν οι Άγιοι, «μάτην κοπιώμεν».