ΣΑΒΒΑΤΟ ΤΩΝ ΨΥΧΩΝ (ΨΥΧΟΣΑΒΒΑΤΟ)

ΣΑΒΒΑΤΟ ΤΩΝ ΨΥΧΩΝ (ΨΥΧΟΣΑΒΒΑΤΟ)

Του θεολόγου κ. Ανδρέα Κυριακού

=====

Το Σάββατο πριν από την Κυριακή της Απόκρεω ονομάζεται Ψυχοσάββατο, διότι, κατά το Τριώδιο, τη μέρα αυτή μνημονεύομε όλους όσους έχουν κοιμηθεί ευσεβώς (δηλαδή όλους τους Ορθοδόξους Χριστιανούς) με την ελπίδα της αναστάσεως για την αιώνια ζωή.

Βρισκόμαστε ενώπιον του φοβερού μυστηρίου του θανάτου. Η Μητέρα μας Εκκλησία δεν λησμονεί, ούτε διαγράφει από τις προσευχές της κανένα από τα τέκνα της που έχουν αναχωρήσει από αυτή τη ζωή, ανεξάρτητα από το πότε έγινε αυτό. 

Κατά τα Ψυχοσάββατα βλέπει κανείς πλήθος χαρτάκια, παντός σχήματος και μεγέθους, με καταλόγους από ονόματα, ανορθόγραφα και κακογραμμένα πολλές φορές, που δείχνουν την έγνοια των χριστιανών για τους προσφιλείς τους που έχουν αποδημήσει εις Κύριον. 

Ενας μεγάλος Άγιος του 20ου αιώνος, ο Άγιος Νικόλαος ο Πλανάς, κρατούσε για πολύ καιρό τα σημειώματα με τα ατέλειωτα ονόματα των χριστιανών, που τους μνημόνευε κατά την Προσκομιδή σαν λειτουργός. 

Κάτι ήξερε ο Άγιος και μνημόνευε ακατάπαυστα, μέχρι να καταστραφούν τα χαρτάκια. 

Η Εκκλησία είναι σαφής εν προκειμένω: Όταν ο άνθρωπος αναχωρήσει από τον κόσμο αυτό βρίσκεται πλέον στο έλεος του Θεού. Τότε η Μητέρα του, δηλαδή η Εκκλησία, αλλά  κι οι συγγενείς του, δηλαδή οι πιστοί, επικαλούνται συνεχώς τη χάρη του Θεού γι’ αυτόν. Εφόσον η Δευτέρα Παρουσία δεν έγινε ακόμα η Εκκλησία και οι προσφιλείς των νεκρών έχουν δικαίωμα να ζητούν από τον φιλάνθρωπο Θεό να τους συγχωρήσει. 

Στο Βίο του Αγίου Θεοδοσίου του Τσερνίκωφ,που έζησε στη Ρωσία, αναφέρεται ότι κάποτε παρουσιάστηκε στον ύπνο ενός ιερέως ο Άγιος και του ζήτησε να μνημονεύει τους γονείς του, λέγοντάς του συνάμα τα ονόματά τους Μιχαήλ και Μαρία. Ο ταπεινός ιερέας εξεπλάγη από το αίτημα και ρώτησε: Μα γιατί εσύ, Άγιε του Θεού, που έχεις τόση παρρησία στο Θεό, χρειάζεσαι εμένα τον αμαρτωλό και τις προσευχές μου; Τότε ο Άγιος του εξήγησε πόση δύναμη έχουν οι προσευχές των ιερέων. 

Σε μια ταφόπλακα στις κατακόμβες της Ρώμης βρέθηκε μια επιγραφή στα λατινικά που έγραφε: Paule et Petre petite pro Victore, δηλαδή Παύλε και Πέτρε (αναφέρεται στους κορυφαίους Αποστόλους) ικετεύσετε για το Βίκτωρα (ο τελευταίος ήταν ο ένοικος του τάφου). Οι αρχαίοι Χριστιανοί γνώριζαν τα μνημόσυνα και  ζητούσαν τις μεσιτείες των Αποστόλων. 

Μια φορά που βρέθηκα στο Σινά, στο καθολικό της Μονής, άκουσα το λειτουργό να μνημονεύει τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό και τη γυναίκα του. Στις μονές του Αγίου Όρους μνημονεύονται οι αυτοκράτορες Νικηφορός Φωκάς κι Ιωάννης Τσιμισκής. 

Το Ψυχοσάββατο θυμίζει και σε μας το γεγονός ότι είμαστε προσωρινοί και παρεπίδημοι στον κόσμο αυτό. Μας κτυπά καμπανάκι για να κανονίσουμε τους λογαριασμούς μας με το Θεό.