ΔΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ Η ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΣΚΟΠΩΝ
Του Παναγιώτη Τελεβάντου
===========
Διαβάσαμε το ακόλουθο ενδιαφέρον άρθρο του κ. Θεόδωρου Καλμούκου, που επιγράφεται “Συνταξιοδότηση των Μητροπολιτών στα 70”, στο Πρακτορείο Εκκλησιαστικών Ειδήσεων “Δόγμα”, από την ομογενειακή εφημερίδα “Εθνικός Κήρυξ”:
“Το θέμα της αποχώρησης των ιεραρχών από την ενεργό υπηρεσία είναι θαρρώ ζωτικής σημασίας για θεσμούς και για πρόσωπα.
Είναι γεγονός ότι πολλές φορές σχολιάζεται σε συντροφιές σκεπτόμενων ανθρώπων, ωστόσο φαίνεται να το καλύπτει μία περίεργη προστατευτική μυστικοπάθεια από την ιεραρχία γενικώς λες και δεν αφορά την εύρυθμη λειτουργία του εκκλησιαστικού σώματος.
Βασικά οι ίδιοι οι ιεράρχες το αποσιωπούν ή το παρεμποδίζουν. Αλλωστε, ο εφησυχασμός ή πιοαπλά η συνταξιοδότηση Μητροπολιτών, Επισκόπων, Αρχιεπισκόπων, γιατί όχι και Πατριαρχών αφού κι αυτοί άνθρωποι γαρ υπαγόμενοι στη φθαρτική διαδοχή του χρόνου με όλα τα συνεπακόλουθα, είναι και επιταγή της φύσης. Γι’ αυτό λοιπόν καλό και ευεργετικό θα ήταν για την Εκκλησία κατ’ αρχήν και δευτερευόντως για τα πρόσωπα να τεθεί ένα όριο ηλικίας αποχώρησης από την ενεργό υπηρεσία όπως λέμε στην τρέχουσα γλώσσα.
Να διευκρινίσω από την αρχή πως δεν διαλανθάνει της γνώσης μου το καθεστώς του ισόβιου των Επισκόπων που ισχύει. Ούτε φυσικά η Εκκλησιολογική του τεκμηρίωση, πως υπάρχει, δηλαδή, ένας γαμικός δεσμός ανάμεσα στον Μητροπολίτη και τη Μητρόπολη και όπως κάθε γάμος οφείλει να είναι ιερός δεσμός και αδιάλυτη ιερή σχέση δια βίου, έτσι και εν προκειμένω ο Επίσκοπος «νυμφεύεται» τρόπον τινά την Επισκοπή του δια βίου, δηλαδή για μια ολόκληρη ζωή.
Βέβαια εδώ μπορεί να εγερθεί το ζήτημα του μεταθετού, δηλαδή της μεταπήδησης ενός Μητροπολίτη από μία Μητρόπολη σε μία άλλη, όπως συνέβη αρκετές φορές ιδιαίτερα στην Εκκλησία της Ελλάδος, που Μητροπολίτες εγκαταλείπουν τις «φτωχές» Μητροπόλεις τους στις οποίες υπηρέτησαν επί είκοσι ή παραπάνω χρόνια και μεταπηδούν σε άλλες περισσότερο προνομιούχες και πλούσιες.
Εχω τη γνώμη πως για λόγους φιλανθρωπίας και πρακτικότητας, οφείλει να θεσπιστεί όριο ηλικίας των ιεραρχών, όπως άλλωστε υπάρχει για τους ιερείς. Δεν είναι δυνατόν ένας προχωρημένης ηλικίας ιεράρχης, με ελαχιστοποιημένες τις σωματικές και πνευματικές του δυνάμεις και ευρισκόμενος ουσιαστικά μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας, να συνεχίζει να ποιμαίνει αξιοπρεπώς και αποτελεσματικώς τον λαό του Θεού.
Το παράδειγμα της παραίτησης στα καθ’ ημάς ενταύθα του Αρχιεπισκόπου Ιακώβου ή πρόσφατα του Επισκόπου της Πρεσβυτέρας Ρώμης του Πάπα Βενέδικτου μπορούν να αποτελέσουν παραδείγματα προς μίμηση. Καλό θα είναι να τεθεί ως όριο ηλικίας το 70ο ή το 72ο έτος της ηλικίας, ώστε να υπάρχει μία διαρκής βιολογική ανανέωση του Επισκοπικού Σώματος.
Η διαποίμανση του λαού του Θεού για να γίνει σωστά και να υπάρχει μία αξιοπρεπής χαρισματική παρουσία του Επισκόπου εν τη Εκκλησία, απαιτείται εγρήγορση, νηφαλιότητα, αντοχή κατ’ άμφω, κινητικότητα, δράση και δραστηριότητα.
Τι δράση και πόσο κουράγιο για σοβαρό έργο μπορεί να έχει ένας ογδοντάχρονος ιεράρχης λόγου χάρη;
Αυτό που συμβαίνει σ’ αυτές τις περιπτώσεις είναι ότι δημιουργούνται παράκεντρα εξουσίας, συγκροτούνται οι λεγόμενες αυλές από συγγενείς, γνώριμους και φίλα προσκείμενους αμφοτέρων των φύλων, οι οποίες (αυλές) υποκαθιστούν τον ποιμενάρχη και φυσικά απομυζούν οικονομικά την τοπική Εκκλησία και πολλές φορές ερίζουν μεταξύ τους για το ποιος ή ποια θα πάρει τα πιο πολλά. Πρόκειται για καταστάσεις αναξιοπρεπείς και σκανδαλιστικές.
Κατανοητή η προσκόλληση στο θρόνο όσο αντέξουν καθώς λέγουν, διότι είναι λόγοι καθαρώς ψυχολογικοί, αφού θα ισχύσει το «δρυός πεσούσης» από τη στιγμή που παύσει να ίσταται επί του θρόνου.
Από την άλλη πλευρά, δεν είναι σωστό να γίνεται αφορμή εμποδίου της πορείας της τοπικής Εκκλησίας.
Θυμάμαι πολύ έμπονα τα τελευταία χρόνια του βίου του αείμνηστου ποιμενάρχη της ιδιαίτερής μου πατρίδας, της Μυτιλήνης, του Ιακώβου Κλεομβρότου, επειδή ακριβώς είχε εκλείψει και το στοιχείο της ανθρώπινης αξιοπρέπειας λόγω γήρατος και ασθένειας.”
Ορισμένες παρατηρήσεις στο άρθρο του κ. Καλμούκου.
Προς τι επιχειρηματολογεί περί του αντιθέτου αφού ομολογεί ότι: “Να διευκρινίσω από την αρχή πως δεν διαλανθάνει της γνώσης μου το καθεστώς του ισόβιου των Επισκόπων που ισχύει. Ούτε φυσικά η Εκκλησιολογική του τεκμηρίωση, πως υπάρχει, δηλαδή, ένας γαμικός δεσμός ανάμεσα στον Μητροπολίτη και τη Μητρόπολη και όπως κάθε γάμος οφείλει να είναι ιερός δεσμός και αδιάλυτη ιερή σχέση δια βίου, έτσι και εν προκειμένω ο Επίσκοπος «νυμφεύεται» τρόπον τινά την Επισκοπή του δια βίου, δηλαδή για μια ολόκληρη ζωή;”
Αφού αυτό επιτάσει η διδασκαλία της Εκκλησίας κανένα επιχείρημα περί του αντιθέτου δεν είναι επιτρεπτόν να προβάλλεται.
Αναφέρεται στο μεταθετό ο κ. Καλμούκος για να δικαιολογήσει το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης των επισκόπων.
Αλλά είναι δυνατόν να αγνοεί ότι το μεταθετό εμποδίζεται με αυστηρότατες ποινές από τους Ιερούς Κανόνες;
Επομένως γιατί προβάλλει μια παρανομία για να στηρίξει μια άλλη;
Αλλωστε γιατί το 70ον ή το 72ον έτος της ηλικίας των επισκόπων, όπως εισηγείται;
Γιατί όχι λ.χ. το 65ον με το οποίο συνταξιοδοτούνται πολλοί έμμισθοι;
Γιατί όχι το 75ον, όπως ισχύει στον Παπισμό το οποίο -με την άδεια του Πάπα- μπορεί να επεκταθεί μέχρι τα 80;
Στην Ορθόδοξη Εκκλησία ο επίσκοπος εκλέγεται ισόβια και παραμένει στο θρόνο του εκτός αν καθαιρεθεί ή κανονικώς παυθεί.
Αν είναι εξαιτίας του γήρατος ανίκανος να επιτελέσει το καθήκον του, τότε μπορεί να παραιτηθεί ή αν πρόκειται για περίπτωση άνοιας η Σύνοδος μπορεί να αναλάβει πρωτοβουλία.
Ερωτά ο κ. Καλμούκος: Μπορεί ένας επίσκοπος στα 80 του να επιτελέσει τον καθήκον του;
Αναμφίβολα μπορεί αν έχει ακμαίες τις δυνάμεις του.
Ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Δημήτριος λ.χ. είναι απολύτως ακμαίος και ικανός να επιτελεί στο ακέραιο τα καθήκοντά του, ενώ άλλοι νεώτεροι στην ηλικία αρχιερείς αδυνατούν να το πράξουν.
Για την ακρίβεια είναι εντυπωσιακό το επίπεδο των αντανακλαστικών του, η ετοιμότητα της σκέψης του, αλλά και η σωματική του αντοχή.
Η πρόσφατη επίσκεψη του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου απέδειξε την κατ' άμφω ακμαιότητα του Αρχιεπισκόπου Δημητρίου.
Ας αφήσουμε αλώβητη την παράδοση της Εκκλησίας. Ούτε ο γάμος των χήρων έγγαμων κληρικών επιτρέπεται, όπως αντορθόδοξα εισηγήθηκε στο παρελθόν ο κ. Καλμούκος, ούτε όριο ηλικίας ή μεταθετό των επισκόπων είναι επιτρεπτό.
Οπου χρειάζεται ειδική παρέμβαση της Εκκλησίας για να οικονομηθεί μια κατάσταση υπάρχει πάντοτε η δυνατότητα να πραγματοποιηθεί.
Αλλά να μην κλείσουμε το σχόλιό μας για το άρθρο χωρίς να διαμαρτυρηθούμε εντονότατα για την αναφορά του κ. Καλμούκου στον αιρεσιάρχη του Βατικανού τον οποίο ατυχέστατα και απρεπέστατα και αντορθόδοξα αποκαλεί “επίσκοπο της Πρεσβυτέρας Ρώμης”.
Πώς γίνεται οι αιρεσιάρχες να είναι επίσκοποι;
Οχι μόνον δεν είναι επίσκοπος ο Πάπας, κ. Καλμούκο, αλλά δεν είναι καν βαπτισμένος διότι “το βάπτισμα των Λατίνων είναι μίασμα” μας διδάσκει ο μεγαλύτερος Πατέρας και Διδάσκαλος της Ορθόδοξου Εκκλησίας τους τελευταίους αιώνες, Οσιος Νικόδημος ο Αγιορείτης.
Η πρώτη περίπτωση αφορά ιεράρχη, ο οποίος κάνει εξωφρενικές δαπάνες στο επισκοπείο της Μητρόπολής του, που ταιριάζουν σε μεγιστάνα του πλούτου ή σε κοσμικό άρχοντα και -οπωσδήποτε- όχι σε επίσκοπο του Χριστού.
Η δεύτερη περίπτωση, που αφορά ιεράρχη που έδωσε πολύ θετικά μηνύματα στο παρελθόν, αφορά τη χειροτονία κληρικών με κώλυμα ιερωσύνης.
Ως γνωστόν -από χρόνου μακρού- ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Λεμεσού κ. Αθανάσιος εφαρμόζει εκτεταμένα “οικονομία” -γράφε απροκάλυπτη παρανομία- για τη χειροτονία κληρικών με κωλύματα ιερωσύνης. 
Ουδείς εκπλήττεται όταν ακούει ότι ένα πνευματικό ανάστημα του πλανεμένου μοναχού Ιωσήφ του Βατοπαιδινού -εν προκειμένω ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Λεμεσού κ. Αθανάσιος- κάνει αβαρίες σε θέματα πίστεως. 
